دستورِ زبانِ پارسی

Beim Qualitativgenitiv beschreibt der Modifikator den Nukleus (vgl. Qualitativkomposition).

Die Qualitativgenitivphrase und ihr Nukleus sind in der Regel Nominalphrasen, während der Modifikator in der Regel eine Adjektivphrase ist:

بدخو نشده‌ستی تو، گر زآن که نکردی‌مان

با خویِ بد از اوّل چندان‌ت خریداری

Manoutchehri (10. – 11. Jh. n. Chr.)

a. Pluralisierung der Qualitativgenitivphrase

Zur Pluralisierung von Qualitativgenitivphrasen gibt es zwei Möglichkeiten:

1. Pluralisierung des Nukleus (siehe 10•۲•a, 10•۳. und 10•۴•a.):
   

   Singular	Plural
   /pesær-e xub/ پسرِ خوب	/pesærhɒ-je xub/ پسرهایِ خوب /pesærɒn-e xub/ پسرانِ خوب
   /medɒd-e siɒh/ مدادِ سیاه	/medɒdhɒ-e siɒh/ مدادهایِ سیاه

   سازِ سفرم هست و نوایِ حضرم هست

   اسبانِ سبک‌بار و ستورانِ گران‌بار

   Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

   ای عجب دل‌تان بنگرفت و نشد جان‌تان ملول

   زین هواهایِ عفن، وین آب‌هایِ ناگوار

   Djamaloddin Esfahani (12. Jh. n. Chr.)

2. Asyndetische Verwendung des Genitivs (d. h. ohne die enklitische Konjunktion /-e/) und das Anbinden des Suffixes /-hɒ/ an die Genitivphrase (siehe 10•۲•a.):
   

   Singular	Plural
   /pesær-e xub/ پسرِ خوب	/pesær xubhɒ/ پسر خوب‌ها
   /medɒd-e siɒh/ مدادِ سیاه	/medɒd siɒhhɒ/ مداد سیاه‌ها

   با دختر رخت‌شورهایِ فرنگی لاس زده بود.

   Sadeq Hedajat (20. Jh. n. Chr.)

b. Definitheit der Qualitativgenitivphrase

Die Definitheit der Qualitativgenitivphrase entspricht der ihres Nukleus (siehe 10•۲•b.).

Der enklitische Artikel /-i/ kann auf drei verschiedene Weisen an Qualitativgenitivphrasen angebunden werden:

1. Durch das Anbinden des enklitischen Artikels /-i/ an die Genitivphrase (siehe 10•۲•b. und 10•۴•b.):
   

   ohne den enklitischen Artikel /-i/	mit dem enklitischen Artikel /-i/
   /mærd-e dɒnɒ/ مردِ دانا	/mærd-e dɒnɒ-i/ مردِ دانایی
   /ʃɒh-e dɒdgær/ شاهِ دادگر	/ʃɒh-e dɒdgær-i/ شاهِ دادگری

   یک زمینِ خرّمی با عرض و طول

   اندر او بس نعمت و چندین اکول

   Rumi (13. Jh. n. Chr.)

   مزدکیان بر خلافِ آن چه معروف شده زندگیِ زاهدانه‌ای داشته‌اند.

   Mohammad-Ali Eslami Nadushan (20. – 21. Jh. n. Chr.)

   حاجی به آن دنیا اعتقادِ محکمی نداشت.

   Sadeq Hedajat (20. Jh. n. Chr.)

2. Durch das asyndetische Verwenden des Genitivs (d. h. ohne die enklitische Konjunktion /-e/) und das Anbinden des enklitischen Artikels /-i/ an den Nukleus:
   

   ohne den enklitischen Artikel /-i/	mit dem enklitischen Artikel /-i/
   /mærd-e dɒnɒ/ مردِ دانا	/mærd-i dɒnɒ/ مردی دانا
   /ʃɒh-e dɒdgær/ شاهِ دادگر	/ʃɒh-i dɒdgær/ شاهی دادگر

   از ایوانِ گشتاسپ تا پیشِ کاخ

   درختی گشن‌بیخ و بسیارشاخ

   Daqiqi (10. Jh. n. Chr.)

   Wenn die Genitivphrase direkt vor dem Prädikat platziert wird, kann der Modifikator dem Prädikat nachgestellt werden (siehe 15•d. Topikalisierung):

   مردی دیدم غول‌پیکر. (= مردی غول‌پیکر دیدم.)

   فلکِ گردان شیری‌ست رباینده

   که همی هر شب زی ما به شکار آید

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   دیگر روز باری داد سخت باشکوه.

   Abolfazl Beyhaqi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

   Handelt es sich beim Modifikator um eine Koordination, kann sogar lediglich sein erstes Konjunkt vor dem Prädikat verbleiben:

   گلستان از لحاظِ نویسندگی اثری ممتاز‌ست و قابلِ توجّه.

   Gholam Hossein Yusefi (20. Jh. n. Chr.)

3. In archaischen Idiomen durch das asyndetische Verwenden des Genitivs (d. h. ohne die enklitische Konjunktion /-e/) und das Anbinden des enklitischen Artikels /-i/ sowohl an den Nukleus als auch an die gesamte Genitivphrase:
   

   ohne den enklitischen Artikel /-i/	mit dem enklitischen Artikel /-i/
   /mærd-e dɒnɒ/ مردِ دانا	/mærd-i dɒnɒ-i/ مردی دانایی
   /ʃɒh-e dɒdgær/ شاهِ دادگر	/ʃɒh-i dɒdgær-i/ شاهی دادگری

   دید شخصی فاضلی، پرمایه‌ای

   آفتابی در میانِ سایه‌ای

   Rumi (13. Jh. n. Chr.)

Der enklitische Artikel /-e/ wird an das Ende der Qualitativgenitivphrase angebunden. Dabei muss die Genitivphrase asyndetisch (d. h. ohne die enklitische Konjunktion /-e/) verwendet werden (siehe 10•۲•b.):

این دختر کولیه از بس حرام‌زاده بود می‌دید این دختره می‌رود تویِ اتاق و در را به رویِ خودش چفت می‌کند.

Sadeq Hedajat (20. Jh. n. Chr.)

c. Spezielle Formen des Qualitativgenitivs

1. Zur Betonung können Adjektivphrasen an sich selbst angehängt werden. Die entstandenen Qualitativgenitivphrasen stellen dann ebenfalls Adjektivphrasen dar:

   خوبِ خوب /xub-e xub/

   معلـوم شود چو پرده‌ها بر دارند

   که‌از کویِ تو دورِ دورِ دور /dur-e dur-e dur/ افتادند

   Omar Chajjam (11. – 12. Jh. n. Chr.)

2. Präpositionalphrasen können im Persischen als Modifikatoren mit Nomina Actionis Qualitativgenitivphrasen bilden (siehe 3•d•a•b): /eʃq-e be mihæn/ عشقِ به میهن, /ræftæn-e æz tehrɒn/ رفتنِ از تهران
3. Nachnamen werden mit Qualitativgenitiv an Vornamen angehängt (siehe 10•۳.): /færiborz-e mæhmudi/ فریبرزِ محمودی, /mærjæm-e mæhdævi/ مریمِ مهدوی

   Die meisten persischen Nachnamen sind Adjektivphrasen. Es gibt aber auch Nachnamen, die Nominalphrasen darstellen: /sepehr-e kælhor/ سپهرِ کلهر, /næsrin-e ʤæm/ نسرینِ جم

   Wenn ein Vorname mit dem Vokal /ɒ/ endet, kann der Qualitativgenitiv asyndetisch eingesetzt werden: /nikɒ vækili/ نیکا وکیلی, /rezɒ kærimi/ رضا کریمی

d. Exozentischer Qualitativgenitiv

Man spricht vom exozentrischen Qualitativgenitivphrasen, wenn weder der Nukleus noch der Modifikator die Referenz der Genitivphrase darstellt. Diese Genitivphrasen sind immer Adjektivphrasen:

راه درازست و ما پایِ پیاده.

از خوش‌حالی پایِ برهنـه دوید دمِ در.

دوست ندارم سرِ برهنـه جلویِ کسی بیایم.

پدرم دستِ پر از دفتر باز گشت.