دستورِ زبانِ پارسی

در پیوندِ توضیحی، پیوسته گونه‌ای از هسته است (مقایسه کنید با هم‌نشانیِ توضیحی).

پیوندِ توضیحی در پارسی همواره درون‌گرا‌ست. هم بندِ پیوندیِ توضیحی و هم هسته و پیوسته‌اش بندِ اسمی هستند:

رمضان گر بشد از راه و فراز آمد عید

عیدِ فرخنده زِ ماهِ رمضان فرّخ‌تر

فرّخیِ سیستانی (سده‌یِ چهارم و پنجم خورشیدی)

پیوندِ توضیحی می‌تواند معنیِ مجازی داشته باشد:

مرغِ جان (جان مانندِ مرغی‌ست.)

تنورِ شکم (شکم مانندِ تنوری‌ست.)

تیرِ مژگان (مژگان مانندِ تیری هستند.)

به منجنیقِ عذاب اندرم چو ابراهیم

به آتشِ حسرات‌م فکند خواهندی

شهیدِ بلخی (سده‌یِ سوم و چهارم خورشیدی)

نکته‌هایِ زیر در باره‌یِ ساختار و کاربردِ پیوندِ توضیحی چشم‌گیر هستند:

1. برای جمع‌بستنِ بندهایِ پیوندیِ توضیحی، هسته‌یِ پیوند را جمع می‌بندیم (نگاه کنید به جستارِ ۱۰×۱×آ.، ۱۰×۲×آ.، ۱۰×۴×آ.):
   

   مفرد	جمع
   روزِ شنبه /ruz-e ʃænbæ/	روزهایِ شنبه /ruzhɒ-je ʃænbæ/
   مرغِ جان /morɣ-e ʤɒn/	مرغانِ جان /morɣɒn-e ʤɒn/

2. نمودِ شناختیِ بندهایِ پیوندیِ توضیحی پیروِ نمودِ شناختیِ هسته‌شان‌ست:

   قرارست یک روزِ جمعه (نمودِ شناختیِ ناشناس) برویم شمال.

   کشورِ واتیکان (نمودِ شناختیِ شناس) کوچک‌ترین کشورِ جهان‌ست.

3. شماره‌هایِ آمارشی با پیوندِ توضیحی به اسم‌هایِ مثبـت /mosbæt/ و منفـی /mænfi/ می‌پیوندند:

   مثبـتِ پنج /mosbæt-e pænʤ/

   منفـیِ ده ممیّز دوازده /mænfi-e dæh momæjjez dævɒzdæh/

4. نام‌هایِ خانوادگی یا بندهایِ پیوندیِ وصفی از نام و نامِ خانوادگی را به لقب‌های آقا /ɒɣɒ/ و خانم /xɒnom/ می‌پیوندانیم (نگاه کنید به جستارِ ۱۰×۱×پ.):

   آقایِ شاهی /ɒɣɒ-je ʃɒhi/

   آقایِ فرهادِ هاشمی /ɒɣɒj-je færhɒd-e hɒʃemi/

   خانمِ هنرمند /xɒnom-e honærmænd/

   لقب‌هایِ دیگر با ساختِ بی‌میانجی (= بی میانجیِ پی‌بستِ /-e/) به کار می‌روند:

   دکتر کورشِ تهرانی /doktor kuroʃ-e tehrɒni/

   سرهنگ تبریزی /særhæng tæbrizi/

   مهندس صفوی /mohændes sæfævi/

   دقّت کنید که پیوند در بندِ حسنکِ وزیر /hæsænæk-e væzir/ وصفی‌ست.