۳•۱. Number of Noun Phrases

The number grammatical category of a noun phrase indicates the quantity of the entities to which the noun phrase refers (see also 13•۶. Number of Verbal Phrases).

Contents
a. Subcategories of the Number↓ b. Concord and Discord in the Number ↓ c. Pluralization ↓ d. Collective Nouns ↓ d•a. Arabic Plural and Dual ↓ e. Other Noun Phrases in the Plural ↓ f. Specific Aspects of Plural in Persian ↓ g. Annex: Arabic Pluralizing Transfixes ↓ g•a. Transfixes for Triliterals ↓ g•b. Transfixes for Quadriliterals ↓

a. Subcategories of the Number

The following subcategories of the number are relevant in the Indo-European languages:

Singular refers to one single entity or a coherent set: کتاب, غلام, اسب, کاخ.
Plural refers to several entities, which are homogeneous or have common features: کتاب‌ها, غلامان, اسبان, کاخ‌ها.
Dual refers to two homogeneous entities, although this has not been preserved in middle and New Persian (see Arabic dual ↓).

b. Concord and Discord in the Number

(See 3•۳•b. Concord and Discord in the Person and 3•۴•b. Concord and Discord in the Polarity.)

The examination of the concord (= agreement) can assist to state the number subcategory of a noun phrase in not clear cases. In Persian, the concord in the number has the following aspects:

Verbal concord: The subject (a noun phrase) and the predicate (a verb phrase) are in a sentence with the same number subcategory:
Pronominal concord: The noun phrase and the pronoun which substitutes it are in the same number subcategory:
Appositional concord: The apposition is in the same number subcategory as its focus:
Dislocational concord: The dislocated constituent is in the same number subcategory as its placeholder:

The rules of the concord in the number, as described above, are not always followed. This occurence is called discord, which is regularly noted in modern idioms of Persian in the following cases:

Plural of majesty: Discord in the number for single persons in the singular, for respect:

حضرتِ خواجه‌یِ ما اگر به منزلِ درویشی می‌رفتند، جمیعِ فرزندان و متعلّقان و خادمانِ او را پرسش می‌کردند.

From the book “Anis ol-Talebin” of Salah Bukhari (14^th Century AD)

و چون حضرتِ امیر به شهرِ سمرقند در آمدند، به حسبِ اتّفاق گذرِ ایشان بر درِ ارک افتاده.

Khond Mir (16^th Century AD)

دل‌هایِ رعیت و لشکری بر طاعتِ ما بیارامید.

Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

ای فروغِ ماهِ حسن از رویِ رخشانِ شما!

آبِ رویِ خوبی از چاهِ زنخدانِ شما!

عزمِ دیدارِ تو دارد جانِ بر لب آمده

باز گردد یا بر آید؟ چی‌ست فرمانِ شما؟

Hafez (14^th Century AD)

خوبان همه سپاه‌ند، اوشان خدایگان است

مر نیک‌بختی‌ام را بر رویِ او نشـان‌ست

Rudaki (9^th and 10^th Century AD)
Plural of modesty: Discord in the number for the 1^st person singular, as a sign of the modesty:

بدو گفت: «رامش‌گری بر درست

که از من به سال و هنر برترست

نباید که در پیشِ خسرو شود

که ما کهنه گردیم و او نو شود»

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

یاد آن وقت که ما دل‌شده را یاری بود

هر کسی را به سرِ کویِ کسی کاری بود

Hayati Gilani (17^th Century AD)
One feature of Persian language is the optional discord in the number for inanimates in the plural:

رمزوان و داذین و دوان چند نواحی است از اعمالِ اردشیرخوره، و همه گرمسیر است.

Ebn-e Balkhi (11^th and 12^th Century AD)

جز در دلِ خاک هیچ منزل‌گه نیست

می خور! که چنین فسانه‌ها کوته نیست

Omar Khayyam (11^th and 12^th Century AD)

نه دهقان، نه ترک و نه تازی بود

سخن‌ها به کردارِ بازی بود

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

سایه‌یِ طوبی و دل‌جوییِ حور و لبِ حوض

به هوایِ سرِ کویِ تو برفت از یادم

Hafez (14^th Century AD)
Another feature of this language is that the following pronouns appear in the 3^rd person singular, while the predicate conforms to the number and the person of the superset and can cause a verbal discord:
- Distributive pronouns (see 7•۸•b•a.):
  هر یک در گوشه‌ای سنگر بگیرید!
  
  هر کدام در کشوری از جهان به سر می‌بریم.
- Inexistential pronouns (see 7•۱۰•b.):
  هیچ یک نایِ حرف زدن نداشتیم.
  
  هیچ کدام تمایلی به این کار ندارید.
- Selective pronouns (see 7•۱۱.):
  یک کدام به مادرتان کمک کنید!
  
  یک کدام جانشینِ آقایِ رییس می‌شویم.
It is interesting to note that the predicate becomes concordant (in the 3^rd person singular), if the superset attributes the pronoun as an origative adverbial:

یک کدام از شما به مادرتان کمک کند!

از ما کارمندانِ قدیمی یک کدام جانشینِ آقایِ رییس می‌شود.

هر یک از شما در گوشه‌ای سنگر بگیرد!

از ما ایرانیان هر کدام در کشوری از جهان به سر می‌برد.

هیچ یک از ما نایِ حرف زدن نداشت.

هیچ کدام از شما تمایلی به این کار ندارد.

In addition, the following discords in the number can be noted in archaic idioms of Persian:

Discord in the number for animates, in the plural:

آدم و حوّا بمرد و نوح و ابراهیمِ خلیل بمرد.

Attar Nishapuri (12^th and 13^th Century AD)

یکی پاک‌خوان از درِ مهتران

خورش‌ها بیاراست خوالی‌گران

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
The predicate of the second conjunct is used in singular, if both sentences have the same subject in plural in copulative coordination of inflectional phrases:

هر دیهی را چند نوبت کشش و غارت کردند و سال‌ها آن تشویش بر داشت.

Djovaini (13^th Century AD)

چون نیمه‌شب بود بار بر نهادند و برفت.

Balami (10^th Century AD)
The attributive distributive pronoun /hær ke/ هر که is in the singular, but it is also used with predicates in the plural (see 7•۸•b•b.):
بدان که هر که در لشکرِ تو اند، بر تو جاسوسان‌ند!

Nasrollah Monshi (12^th Century AD)

به هندوستان هر که دانا بُدند

به گفتار و دانش توانا بُدند

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

c. Pluralization

In Persian, the transformation of a noun phrase into the plural through the binding of inflectional suffixes is called pluralization. This language has two pluralizing inflectional suffixes:

The inflectional suffix /-hɒ/ is the common pluralizing suffix, and can be used for both animates and inanimates:

همه بوم‌ها /bumhɒ/ پر زِ نخچیر گشت

به جوی آب‌ها /ɒbhɒ/ چون می و شیر گشت

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

ای هنرها /honærhɒ/ نهاده بر کفِ دست

عیب‌ها /ejbhɒ/ را گرفته زیرِ بغل!

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

از پسرها /pesærhɒ/ همه ناله بر لب

ناله‌یِ تو همه از پدرها /pedærhɒ/

Nima Yooshij (19^th and 20^th Century AD)

در همه‌یِ این داستان‌ها /dɒstɒnhɒ/، قهرمانانِ شاعر، سرشت‌ها /sereʃthɒ/ و نهادهایِ /næhɒdhɒ/ مناسب دارند.

Abdolhossein Zarrinkoob (20^th Century AD)

شرق سوایِ کالاهایِ /kɒlɒhɒ/ مادّی و آن چه موزه‌ها /muzehɒ/ و کارخانه‌ها /kɒr-xɒnæhɒ/ را راه می‌برد، از معنویّات هم کالایِ فراوان دارد.

Jalal Al-e Ahmad (20^th Century AD)

بنایِ تاریخِ گذشتـه‌یِ ما به دوشِ پل‌ها /polhɒ/ و ستون‌ها /sotunhɒ/ و دیوارها /diværhɒ/ و خانه‌ها /xɒnæhɒ/ و بازارها /bɒzɒrhɒ/ نیست.

Jalal Al-e Ahmad (20^th Century AD)

صدایِ دانه‌ای را که بر کبوترها /kæbutærhɒ/ پاشیدند شنیدم.

Mohammad Hejazi (20^th Century AD)

See also:
- ۱۰•۱•a. Binding of the Suffix /-hɒ/ to the Qualitative Genitive Phrases
- ۱۰•۲•a. Binding of the Suffix /-hɒ/ to the Substantial Genitive Phrases
Alternatively, the inflectional suffix /-ɒn/ only is used for the pluralization of the following noun phrase:
- noun phrase which refer to animates:
  
  و نیک‌اندیشان /nik-ændiʃɒn/ و بدکرداران /bæd-kerdɒrɒn/ را پاداش و پادافره برابر داشت.
  
  The preamble of “Abumanssuri Schahname” (۱۱^th Century AD)
  
  دایم هندوان /henduɒn/ را به ترکان /torkɒn/ مالیدی و ترکان را به هندوان.
  
  Onsor ol-Moali (11^th Century AD)
  
  همه‌یِ خویشان /xiʃɒn/ و نزدیکان‌ش /næzdikɒn/ را در بر می‌گیرد.
  
  Mohammad-Ali Eslami Nadushan (20^th and 21^st Century AD)
  
  جانِ گرگان /gorgɒn/ و سگان /sægɒn/ از هم جداست
  
  متّحد جان‌هایِ شیرانِ /ʃirɒn/ خداست
  
  Rumi (13^th Century AD)
  
  باد در سایه‌یِ درختان‌ش /deræxtɒn/
  
  گسترانیده فرشِ بوقلمون
  
  Saadi (12^th and 13^th Century AD)
- The following parts of the body which exist in pairs or in symmetry:
  - /bɒzu/ + /-ɒn/ → /bɒzuɒn/ بازوان
  - /pæhlu/ + /-ɒn/ → /pæhluɒn/ پهلوان
  - /ʧeʃm/ + /-ɒn/ → /ʧeʃmɒn/ چشمان
  - /dæst/ + /-ɒn/ → /dæstɒn/ دستان
  - /ræg/ + /-ɒn/ → /rægɒn/ رگان
  - /rudæ/ + /-ɒn/ → /rudægɒn/ رودگان
  - /zɒnu/ + /-ɒn/ → /zɒnuɒn/ زانوان
  - /zolf/ + /-ɒn/ → /zolfɒn/ زلفان
  - /zolfæk/ + /-ɒn/ → /zolfækɒn/ زلفکان
  - /seblæt/ + /seblætɒn/ سبلتان
  - /gisu/ + /-ɒn/ → /gisuɒn/ گیسوان
  - /mærdom/ + /-ɒn/ → /mærdomɒn/ مردمان
  - /moʒæ/ + /-ɒn/ → /moʒgɒn/ مژگان
  - /nɒxon/ + /-ɒn/ → /nɒxonɒn/ ناخنان
  مگر که‌این غمان بر دل‌ت کم شود
  
  سرِ تیرِ مژگان‌ت /moʒgɒn/ بی‌نم شود
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
  
  به ابروان /æbruɒn/ چو کمان‌ی، به زلفکان /zolfækɒn/ چو کمند
  
  لبان‌ت /læbɒn/ ساده‌عقیق و رخان‌ت /roxɒn/ تازه‌پرند
  
  Ghatran (11^th Century AD)
  
  بهارِ نصرت و مجدیّ و اخلاق‌ت ریاحین‌ها
  
  بهشتِ حکمت و جودیّ و انگشتان‌ت /ængoʃtɒn/ کوثرها
  
  Manuchehri (10^th and 11^th Century AD)
- Nouns which end with the suffixes /-bɒr/, /-sɒr/ /-zɒr/ or /-gɒr/:
  - /ʤujbɒr/ + /-ɒn/ → /ʤujbɒrɒn/ جویباران
  - /kuhsɒr/ + /-ɒn/ → /kuhsɒrɒn/ کوهساران
  - /lɒlezɒr/ + /-ɒn/ → /lɒlezɒrɒn/ لاله‌زاران
  فراوان زِ گنجِ پدر بر خورد
  
  بسی روزگاران /ruzgɒrɒn/ به بد نسپرد
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
- The following nouns:
  - /ɒxʃiʤ/ + /-ɒn/ → /ɒxʃiʤɒn/ آخشیجان
  - /ɒzær/ + /-ɒn/ → /ɒzærɒn/ آذران
  - /æxtær/ + /-ɒn/ → /æxtærɒn/ اختران
  - /ænduh/ + /-ɒn/ → /ænduhɒn/ اندوهان
  - /ændiʃæ/ + /-ɒn/ → /ændiʃægɒn/ اندیشگان
  - /pellæ/ + /-ɒn/ → /pellækɒn/ پلّکان
  - /xɒl/ + /-ɒn/ → /xɒlɒn/ خالان
  - /dærd/ + /-ɒn/ → /dærdɒn/ دردان
  - /ruz/ + /-ɒn/ → /ruzɒn/ روزان
  - /sɒl/ + /-ɒn/ → /sɒliɒn/ سالیان
  - /setɒræ/ + /-ɒn/ → /setɒrægɒn/ ستارگان
  - /soxæn/ + /-ɒn/ → /soxænɒn/ سخنان
  - /sævgænd/ + /-ɒn/ → /sævgændɒn/ سوگندان
  - /sæjjɒræ/ + /-ɒn/ → /sæjjɒrægɒn/ سیّارگان
  - /ʃæb/ + /-ɒn/ → /ʃæbɒn/ شبان
  - /ɣɒr/ + /-ɒn/ → /ɣɒrɒn/ غاران
  - /ɣæm/ + /-ɒn/ → /ɣæmɒn/ غمان
  - /ɣæmzæ/ + /-ɒn/ → /ɣæmzægɒn/ غمزگان
  - /keʃvær/ + /-ɒn/ → /keʃværɒn/ کشوران
  - /gonɒh/ + /-ɒn/ → /gonɒhɒn/ گناهان
  - /gonbæd/ + /-ɒn/ → /gonbædɒn/ گنبدان
  - /gævhær/ + /-ɒn/ → /gævhærɒn/ گوهران
  - /mɒh/ + /-ɒn/ → /mɒhiɒn/ ماهیان
  - /vɒʒæ/ + /-ɒn/ → /vɒʒægɒn/ واژگان
  - /hezɒr/ + /-ɒn/ → /hezɒrɒn/ هزاران
  - /hæft/ + /-ɒn/ → /hæftɒn/ هفتان
  پراکند گردِ جهان موبدان
  
  نهـاد از برِ آذران گنبدان
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
  
  درِ کاخ بر خویش‌تن بر ببست
  
  از اندیشگان شد به کردار مست
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
  
  همه ساله بختِ تو پیروز باد!
  
  شبانِ سیه بر تو چون روز باد!
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
  
  فغان از آن دو سیه‌زلف و غمزگان! که همی
  
  بدین زِ ره ببریّ و بدآن زِ ره ببری
  
  Onsuri (10^th and 11^th Century AD)
  
  بدو گفت: «پای‌ت به زین اندر آر!
  
  همه کشوران را به دین اندر آر!»
  
  Daqiqi (10^th Century AD)
  
  بر آن بی‌بهاچرمِ آهن‌گران
  
  بر آویختی نو به نو گوهران
  
  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
  
  رضا مرد را از اندوهان برهاند.
  
  Hujwiri (10^th and 11^th Century AD)
  
  پس از پسِ عیسی، هفتی از هفتان بگذشت.
  
  Hujwiri (10^th and 11^th Century AD)

Not all complex noun phrases become objects of simple pluralization. In such cases, the noun phrases contained in them must be pluralized, for example:

Nominal determiner phrases:
- /ketɒb-i/ کتابی → /ketɒbhɒ-i/ کتاب‌هایی
- /in pesær/ این پسر → /in pesærɒn/ این پسران
Noun phrases with conjunctions as constituents:
- /ʃɒh-e æʃkɒni/ شاهِ اشکانی → /ʃɒhɒn-e æʃkɒni/ شاهانِ اشکانی
- /ʤɒm-e bolur/ جامِ بلور → /ʤɒmhɒj-e bolur/ جام‌هایِ بلور
- /modir-e dæbestɒn/ مدیرِ دبستان → /modirɒn-e dæbestɒn/ مدیرانِ دبستان
- /kuh jɒ dæʃt/ کوه یا دشت → /kuhhæ jɒ dæʃthɒ/ کوه‌ها یا دشت‌ها
Noun phrases with adpositional phrases as constituents:
- /gærdæn-bænd-i æz tælɒ/ گردن‌بنـدی از طلا → /gærdæn-bændhɒ-i æz tælɒ/ گردن‌بندهایـی از طلا

d. Collective Nouns

A collective noun is a noun which only occurs in the singular, consisting of several homogenous or predicative complementary parts: لشکر, گروه, دسته, خانواده.

A set of collective nouns which are always in the singular in modern Persian idioms: ارتش, انجمن, حزب, سپاه, قافله, کاروان, لشکر, مجلس, …

کاروان به راهِ خود ادامه داد.

ارتشِ سرخ واردِ پراگ شد.

سپاهِ بی‌عددت بیمِ آن بود آن روز

که هفت گنبدِ افلاک را حصار دهد

Zahir Faryabi (12^th Century AD)

Some of these collective nouns are also used in the plural:

کاروانی یافتم که به سویِ شام می‌رفتند.

Owfi (12^th and 13^th Century AD)

یکی انجمن لب پُر از آفرین

برفتند از ایوانِ شاهِ زمین

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

از این گونه لشکر سویِ کاسه‌رود

برفتند بی مایه و تار و پود

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

سپاهی که هستند با نوش‌زاد

کجا سر بپیچند چندین زِ داد؟!

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)
A set of collective nouns which are always in the plural in modern Persian: جماعت, جمـع, خانواده, اهل, خلق, طایفه, قوم, مردم, …

دیشب خانواده‌یِ هم‌سایه آمدند خانه‌یِ ما مهمانی.

مردمِ افغانستان سال‌ها با روس‌ها جنگیده‌اند.

قومی زِ گزاف در غرور افتادند

قومی زِ پیِ حور و قُصور افتادند

Omar Khayyam (11^th and 12^th Century AD)

از حشمت اهلِ جهل به کیوان رسیده‌اند

جز آهِ اهلِ فضل به کیهان نمی‌رسد

Hafez (14^th Century AD)

Some of these collective nouns are also used in the singular:

نیک باشی و بدت گوید خلق

به که بد باشی و نیک‌ت بینند

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

Nouns referring to species are also used as collective nouns in the plural in archaic idioms of Persian:

نبینی که چون با هم آیند مور

زِ شیرانِ جنگی بر آرند شور؟!

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

اگر به پلاس داشتن و جو خوردن مرد توانستی گشتن، خر بایستی که مرد بودندی، که همه پلاس را دارند و جو خورند.

Attar Nishapuri (12^th and 13^th Century AD)

d•a. Arabic Plural and Dual

Two special forms of the collective word represent nouns which come from Arabic and are in the plural or (more rarely) in the dual in that language. They are normally in the plural in Persian:

The use of Arabian affixal formations in the plural is very common in Persian. These belong to the collective words in Persian, with the following syntaxes:
- Affixal formations with the suffixes /-uwn/, /-ijn/ or (more frequently) /-aat/ (in Persian /-un/, /-in/ and /-ɒt/, respectively): /hævɒrijjun/ حواریّون, /moslemin/ مسلمین, /ettelɒɒt/ اطّلاعات:
  
  در امورِ خود با کسی که از الهیّون و معتقدانِ به ربوبیّت نباشد و اُمّی باشد مشاوره مکن!
  
  Mohammad-Ali Foroughi (19^th and 20^th Century AD)
  
  هر روز دسته‌دسته مسافرین از هر طبقه و مسلک می‌آیند و می‌روند.
  
  Mohammad Hejazi (20^th Century AD)
  
  ملتمساتِ ایشان را علی‌الفور مبذول فرمودی.
  
  Rashid-al-Din Hamadani (13^th and 14^th Century AD)
  
  In Persian colloquial speech, the suffix /-ɒt/ is used after vowels with the epenthesis /ʤ/, even with stems which are not of Arabian origin:
  - /tælɒ/ + /-ɒt/ → /tælɒʤɒt/ طلاجات
  - /sæbzi/ + /-ɒt/ → /sæbziʤɒt/ سبزیجات
  - /ʃirini/ + /-ɒt/ → /ʃiriniʤɒt/ شیرینیجات
  - /ædviæ/ + /-ɒt/ → /ædviæʤɒt/ ادویجات
  - /neveʃtæ/ + /-ɒt/ → /neveʃtæʤɒt/ نوشتجات
  This epenthesis is quasi the result of a “re-importation” from the Arabian, because the final vowel /æ/ of Persian nouns is replaced by the phoneme string /æʤ/ in the arabicization:
  
  تو زیربای خوری و از کامه و انبجات پرهیز نکنی.
  
  Nizami Aruzi (11^th and 12^th Century AD)
- Affixal formations with diverse transfixes, which are listed in g. Annex: Arabic Pluralizing Transfixes ↓: /ævliɒ/ اولیا, /ækɒber/ اکابر, /mæɣɒdir/ مقادیر, /ærɒzi/ اراضی:
  
  زواهرِ عُلوی را با جواهرِ سُفلی ترتیبِ وجودِ او کشید.
  
  Saad-ad-Din Varavini (13^th Century AD)
  
  زمانِ ظهورِ اخبارِ انبیا و حکما نزدیک شده.
  
  Ali-Akbar Dehkhoda (19^th and 20^th Century AD)
Some Arabian nouns in the dual are used also in Persian, however as collective nouns in the plural. In Arabic language, these are affixal formations with the suffixes /-aan/ or /-ajn/ (in Persian /-ɒn/ and /-æjn/, respectively): /tæræfæjn/ طرفین, /vɒledæjn/ والدین, /færɣædɒn/ فرقدان

والدین و مُلک را بگذاشتند

راهِ معشوقِ نهان بر داشتند

Rumi (13^th Century AD)

فرقدان دو ستاره‌یِ روشن‌ند بر سینه‌یِ خرسِ کوچک.

Biruni (10^th and 11^th Century AD)

Some of these collective nouns can be in the singular in Persian: /ædæbijjɒt/ ادبیّات, /riɒzijjɒt/ ریاضیّات, /æmælijjɒt/ عملیّات:

یک عجایب در بیابان رو نمود

ابر چون مَشکی دهن را بر گشود

Rumi (13^th Century AD)

در رُخِ هر کس که نیست داغِ غلامیِ او

گر پدرِ من بُوَد، دشمن و اغیارم او‌ست

Rumi (13^th Century AD)

اقضی‌القضاه عمر عبدالعزیز را

چاهی که زآن ملایکه حرزِ حریز کرد

Khaqani (12^th Century AD)

In this case, the collective noun can also be pluralized:

مر تو را معجزات‌هایِ قوی‌ست

زیرِ شمشیرِ تیز و زیرِ قَصَب

Farrukhi Sistani (10^th and 11^th Century AD)

من شعر بیش گویم، که‌آن شاه را خوش آید

الفاظ‌هایِ نیکو، ابیات‌هایِ جاری

Manuchehri (10^th and 11^th Century AD)

غرض اندر این حروف‌ها اختصارست.

Biruni (10^th and 11^th Century AD)

ای مَلِکی که همه‌یِ مُلوکان مملوکِ توند!

Adbollah Ansari (11^th Century AD)

e. Other Noun Phrases in the Plural

Coordinations consisting of two or more noun phrases by means of the Conjunction /o/ are always in the plural (see 9•a.):
ابر و باد ومه و خورشید و فلک در کارند

تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری

Saadi (12^th and 13^th Century AD)
One feature of Persian language is that the nucleus of a possessive genitive phrase can be in the plural also without inflectional suffixes, provided that it refers to inanimates (see 10•۴•a.):

چشمِ زندانی را با پارچه بست. = چشمانِ زندانی را با پارچه بست.

برگِ اشجار از ترک‌تازیِ نسیمِ اسحار ترکِ علوِّ سردار گرفتند.

Djovaini (13^th Century AD)

آوازِ مؤذّنان مؤدیانِ صلوه را از خواب بیدار می‌کردند.

Djovaini (13^th Century AD)
Another feature is that noun phrases within the numeral phrases appear in the singular, even though the numeral phrases are in the plural (see 6•۱•c.):

دو تنهارو، دو سرگردان، دو بی‌کس

دو راه‌ست و کمین از پیش و از پس

Hafez (14^th Century AD)

نه چون قدرش به بالا هفت گردون

نه چون جاه‌ش به پهنا هفت کشور

Masud Saad Salman (11^th and 12^th Century AD)
The following pronouns are always in the plural, without inflectional suffixes:
- The Personal Pronouns /mɒ/ ما, /æmɒ/ اما, /hæmɒ/ هما, /imɒ/ ایما, /ʃomɒ/ شما, /iʃɒn/ ایشان and /uʃɒn/ اوشان:
  بت‌پرستی گرفته‌ایم همه
  
  این جهان چون بت‌ست و ما شَمَن‌یم
  
  Rudaki (9^th and 10^th Century AD)
  
  آن چه من دانم شما ندانید.
  
  Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)
  
  ایشان برگزیدگانِ آفریدگار بوده‌اند.
  
  Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)
- Reciprocal pronouns:
  بر نیایم یک‌تنه با سه نفر
  
  پس ببُرّم‌شان نخست از هم‌دگر
  
  Rumi (13^th Century AD)
  
  به غم‌خواریِ یک‌دگر غم خوریم
  
  به شادی همان یارِ یک‌دیگریم
  
  Nezami Gandjavi (12^th and 13^th Century AD)
- Associative pronouns (see 7•۹•b.):
  همه این را می‌دانند.
The following pronouns retain their form also in the plural:
- Reflexive pronouns (see 7•۳.):
  دستِ لشکریان از رعایا چه در ولایتِ خود و چه در ولایتِ بیگانه و دشمن کوتاه دارید!
  
  Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)
- Intensive pronouns (see 7•۳.):
  ترکِ دنیا به مردم آموزند
  
  خویش‌تن سیم و غلّه اندوزند
  
  Saadi (12^th and 13^th Century AD)
Every nominal determiner phrase is in the plural, if its determinative focus is in the plural:

شتورکث، سبکث، بحاکث … شهرک‌هایی اند از چاچ، و از ایشان کمان‌هایِ چاچی خیزد

From the book “Hodud Olalam” (۱۰^th Century AD)

یا رب! این نودولتان را بر خرِ خودشان نشـان!

که‌این همه ناز از غلامِ ترک و استر می‌کنند

Hafez (14^th Century AD)

همه نام‌دارانِ آن مرز را

چو توس و چو کاووس و گودرز را

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

هر چیزها که برابرِ یک چیز بُونـد، ایشان نیز برابرِ یک‌دیگر بُونـد.

Avicenna (10^th and 11^th Century AD)
Every genitive phrase is also in the plural, if its nucleus is in the plural:

روستازادگانِ دانشمند

به وزیریِّ پادشا رفتند

پسرانِ وزیرِ ناقص‌عقل

به گدایی به روستا رفتند

Saadi (12^th and 13^th Century AD)
In addition, every partitive genitive phrase is in the plural, if its modifier is also in the plural and the nucleus refers to one or all parts of the modifier:
بیشترِ شما در ایران به دنیا آمده‌اید.

یک‌پنجم آمریکایی‌ها سیاه‌پوست هستند.

تک‌تکِ ما با او هم‌کاری کرده‌ایم.

f. Specific Aspects of Plural in Persian

The plural refers to several physical entities with a common feature. This role is used in Persian also on the following cases:

The common feature of these entities can also be a moment or a place. In this case the noun phrase refers to an area:
اواخرِ راه به دوستی بر خوردیم.

وسط‌هایِ نخ را چید.

نزدیکی‌هایِ خانه کیفم افتاد.
Sometimes, nominal determiner phrases in the plural (with a demonstrative pronoun) are used in the syntax of modal or quantificative adverbials. This pattern refers to something unexpected, and the verbs of such sentences are always in the negative:
لبنان به این زودی‌ها آرام نمی‌شود.

داستان‌ش آن قدرها هم جالب نبود.

کار به همین سادگی‌ها هم نیست.

همین که کسی به کاری عادت کرد، دیگر به این آسانی‌ها نمی‌تواند ترک کند.

Ali-Akbar Dehkhoda (19^th and 20^th Century AD)
Using nomina actionis in the plural designates their iteration and fullness:
تپیدن‌هایِ دل‌ها ناله شد آهسته‌آهسته

رساتر گر شود این ناله‌ها فریاد می‌گردد

Farrokhi Yazdi (19^th and 20^th Century AD)

از پریدن‌هایِ رنگ و از تپیدن‌هایِ دل

عاشقِ بی‌چاره هر جا هست رسوا می‌شود

امیر بسیار بخندید و شگفتـی‌ها نمود.

Nizami Aruzi (11^th and 12^th Century AD)

g. Annex: Arabic Pluralizing Transfixes

Transfixes are multisectional affixes which are interlocked with the stem. They are not noted in Persian, and typically occur in Semitic languages. However, the Persian language encounters them primarily in the formation of the Arabic plural:

Arabic lexical morphemes consist typically of three (or occasionally four) consonants. Depending on number of consonants these lexical morphemes are called triliterals (e.g. /skn/ س‌ک‌ن and /ʤrb/ ج‌ر‌ب) or quadriliterals (e.g. /drhm/ د‌ر‌ه‌م and /flsf/ ف‌ل‌س‌ف), respectively. In the transfixing, segments of the affix are inserted between these consonants:

g•a. Transfixes for Triliterals

/a-c₁c₂-aa-c₃/ (Persian pronunciation: /æ-c₁c₂-ɒ-c₃/): /æhkɒm/ احکام, /æsbɒb/ اسباب, /æʃxɒs/ اشخاص, /ætfɒl/ اطفال, /æʔmɒl/ اعمال, /æfkɒr/ افکار
/a-c₁c₂-u-c₃/ (Persian pronunciation: /æ-c₁c₂-o-c₃/): /æbhor/ ابحر, /æzroʔ/ اذرع, /ærʤol/ ارجل, /æʔjon/ اعین, /æfzol/ افضل, /ænʤom/ انجم, /ænfos/ انفس
/a-c₁c₂-i-c₃-a/ (Persian pronunciation: /æ-c₁c₂-e-c₃-æ/): /ærɣefæ/ ارغفه, /æzmenæ/ ازمنه, /æslehæ/ اسلحه, /æʃrebæ/ اشربه, /ætʔemæ/ اطعمه, /æɣniæ/ اغنیه, /ælbesæ/ البسه
/a-c₁c₂-i-c₃-aa/ (Persian pronunciation: /æ-c₁c₂-e-c₃-ɒ/): /æsdeɣɒ/ اصدقا, /ænbiɒ/ انبیا, /ævsiɒ/ اوصیا, /ævliɒ/ اولیا
/a-c₁-aa-c₂-i-c₃/ (Persian pronunciation: /æ-c₁-ɒ-c₂-e-c₃/): /æʤɒdel/ اجادل, /æsɒfel/ اسافل, /æsɒɣer/ اصاغر, /æɒzem/ اعاظم, /æfɒzel/ افاضل, /ækɒber/ اکابر, /ænɒmel/ انامل
/a-c₁-aa-c₂-ij-c₃/ (Persian pronunciation: /æ-c₁-ɒ-c₂-i-c₃/): /ærɒʤiz/ اراجیز, /æsɒtir/ اساطیر, /æsɒlib/ اسالیب, /æzɒfir/ اظافیر, /ækɒzib/ اکاذیب
/ta-c₁-aa-c₂-i-c₃/ (Persian pronunciation: /tæ-c₁-ɒ-c₂-e-c₃/): /tæʤɒreb/ تجارب, /tærɒʤem/ تراجم
/ta-c₁-aa-c₂-ij-c₃/ (Persian pronunciation: /tæ-c₁-ɒ-c₂-i-c₃/): /tæsɒvir/ تصاویر, /tævɒrix/ تواریخ
/ma-c₁-aa-c₂-i-c₃/ (Persian pronunciation: /mæ-c₁-ɒ-c₂-e-c₃/): /mæʤɒles/ مجالس, /mæhɒfel/ محافل, /mædɒres/ مدارس, /mærɒteb/ مراتب, /mækɒteb/ مکاتب, /mænɒfeʔ/ منافع
/ma-c₁-aa-c₂-ij-c₃/ (Persian pronunciation: /mæ-c₁-ɒ-c₂-i-c₃/): /mæsɒkin/ مساکین, /mæʃɒhir/ مشاهیر, /mæzɒmin/ مضامین, /mæfɒtih/ مفاتیح, /mæɣɒdir/ مقادیر
/c₁-a-c₂-a-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-æ-c₃/): /tæbæʔ/ تبع, /hæræs/ حرس, /xædæm/ خدم
/c₁-a-c₂-a-c₃-a/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-æ-c₃-æ/): /xædæmæ/ خدمه, /tælæbæ/ طلبه, /æmælæ/ عمله, /kæsæbæ/ کسبه
/c₁-a-c₂-a-c₃-aat/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-æ-c₃-ɒt/): /xædæmɒt/ خدمات, /dæfæɒt/ دفعات, /zæræbɒt/ ضربات, /næɣæmɒt/ نغمات
/c₁-a-c₂-aa-c₃-aa/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒ-c₃-ɒ/): /bælɒjɒ/ بلایا, /xætɒjɒ/ خطایا, /ræɒjɒ/ رعایا, /zævɒjɒ/ زوایا, /hædɒjɒ/ هدایا
/c₁-a-c₂-aa-c₃-ij/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒ-c₃-i/): /ærɒzi/ اراضی, /æhɒli/ اهالی, /dæɒvi/ دعاوی, /sæhɒri/ صحاری
/c₁-a-c₂-aai-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒe-c₃/): /ʤæzɒer/ (/ʤæzɒjer/) جزائر، جزایر, /ræsɒel/ رسائل, /sæhɒef/ صحائف, /æʤɒez/ عجائز, /ælɒem/ علائم, /fæzɒel/ فضائل, /ɣæbɒel/ (/ɣæbɒjel/) قبائل، قبایل
/c₁-awaa-c₂-i-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-ævɒ-c₂-e-c₃/): /xævɒtem/ خواتم, /sævɒneh/ سوانح, /kævɒkeb/ کواکب, /nævɒbeɣ/ نوابغ
/c₁-awaa-c₂-ij-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-ævɒ-c₂-i-c₃/): /ʤævɒsis/ جواسیس, /ɣævɒnin/ قوانین, /nævɒmis/ نوامیس
/c₁-i-c₂-a-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂-æ-c₃/): /heræf/ حرف, /hekæm/ حکم, /xiæm/ خیم, /ɣetæʔ/ قطع, /elæl/ علل, /metæn/ متن, /melæl/ ملل, /hemæm/ همم
/c₁-i-c₂-aa-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂-ɒ-c₃/): /ʤebɒl/ جبال, /reʤɒl/ رجال, /reɣɒb/ رقاب, /ezɒm/ عظام, /ɣelɒʔ/ قلاع, /kerɒm/ کرام, /nekɒt/ نکات
/c₁-i-c₂-aa-c₃-a/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂-ɒ-c₃-æ/): /heʤɒræ/ حجاره, /sehɒbæ/ صحابه
/c₁-i-c₂c₃-aa/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂c₃-ɒ/): /ʤerhɒ/ جرحی, /keslɒ/ کسلی
/c₁-i-c₂c₃-a/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂c₃-æ/): /exvæ/ اخوه, /siræ/ ثیره, /sibæ/ صیبه, /ɣezlæ/ غزله, /ɣelmæ/ غلمه, /fetjæ/ فتیه
/c₁-i-c₂c₃-aan/ (Persian pronunciation: /c₁-e-c₂c₃-ɒn/): /exvɒn/ اخوان, /hitɒn/ حیطان, /sibɒn/ صیبان, /ɣezlɒn/ غزلان, /ɣelmɒn/ غلمان, /fetjɒn/ فتیان
/c₁-u-c₂-u-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-o-c₃/): /osod/ اسد, /rosol/ رسل, /soɣof/ سقف, /sohof/ صحف, /toroɣ/ طرق, /kotob/ کتب, /modon/ مدن
/c₁-u-c₂-uw-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-u-c₃/): /omur/ امور, /ʤonud/ جنود, /ʃohud/ شهود, /ʃojux/ شیوخ, /olum/ علوم, /fonun/ فنون, /ɣorun/ قرون, /moluk/ ملوک
/c₁-u-c₂-uw-c₃-a/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-u-c₃-æ/): /olufæ/ علوفه, /omumæ/ عمومه
/c₁-u-c₂-a-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-æ-c₃/): /tohæf/ تحف, /dovæl/ دول, /rotæb/ رتب, /sonæn/ سنن, /ʃoæb/ شعب, /sorær/ صرر, /sovær/ صور, /olæb/ علب, /kobær/ کبر
/c₁-u-c₂-a-c₃-aa/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-æ-c₃-ɒ/): /hokæmɒ/ حکما, /ʃoærɒ/ شعرا, /fosæhɒ/ فصحا, /fozælɒ/ فضلا, /foɣæhɒ/ فقها, /nodæmɒ/ ندما, /vokælɒ/ وکلا
/c₁-u-c₂-a-c₃-at/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂-æ-c₃-æt/): /doɒt/ دعات, /rovɒt/ روات, /soɒt/ سعات, /ɣozɒt/ قضات, /volɒt/ ولات
/c₁-u-c₂c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂c₃/): /zorɣ/ زرق
/c₁-u-c₂c₃-aan/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂c₃-ɒn/): /boldɒn/ بلدان, /ʃoʤʔɒn/ شجعان, /orʤɒn/ عرجان
/c₁-u-c₂c₂-aa-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂c₂-ɒ-c₃/): /toʤʤɒr/ تجّار, /ʤohhɒl/ جهّال, /hokkɒm/ حکّام, /zovvɒr/ زوّار, /tollɒb/ طلّاب, /ommɒl/ عمّال, /nozzɒr/ نظّار
/c₁-u-c₂c₂-a-c₃/ (Persian pronunciation: /c₁-o-c₂c₂-æ-c₃/): /hokkæm/ حکّم

g•b. Transfixes for Quadriliterals

/c₁-a-c₂-aa-c₃-i-c₄/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒ-c₃-e-c₄/): /bælɒbel/ بلابل, /ʤædɒvel/ جداول, /hævɒdes/ حوادث, /dærɒhem/ دراهم, /sæfɒreʤ/ سفارج, /ænɒser/ عناصر
/c₁-a-c₂-aa-c₃-ij-c₄/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒ-c₃-i-c₄/): /bæsɒtin/ بساتین, /sælɒtin/ سلاطین, /ʃæjɒtin/ شیاطین, /æsɒfir/ عصافیر, /ɣærɒtis/ قراطیس
/c₁-a-c₂-aa-c₃-e-c₄-a/ (Persian pronunciation: /c₁-æ-c₂-ɒ-c₃-e-c₄-æ/): /æsɒtezæ/ اساتذه, /tælɒmezæ/ تلامذه, /fælɒsefæ فلاسفه

دستورِ زبانِ پارسی