دستورِ زبانِ پارسی

Wenn einer Satzkonstituente (= dem Prädikativfokus, meistens dem Subjekt oder dem direkten Objekt) durch das Prädikat eine Eigenschaft zugeschrieben wird, kann diese Eigenschaft als Prädikativ geäußert werden. Solche Prädikate sind kopulativ (siehe 13•۲.).

Syntaktisch kann das Prädikativ in folgenden Formen erscheinen:

1. Als Adjektivphrase:

   هم‌کاران امروز خوش‌برخوردتر به نظر می‌رسیدند.

2. Als Nominalphrase:

   فرهاد پسرِ من است.

3. In archaischen Idiomen auch als Adpositionalphrase mit der Präposition /bæ/ به:

   عدو را نباید به کوچک شمرد

   که کوهِ کلان دیدم از سنگِ خرد

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   هیچ کس را تو استوار مدار!

   کار خود کن! کسی به یار مدار!

   Sanai (11. – 12. Jh. n. Chr.)

Folgende Punkte sind zum Prädikativfokus zu bemerken:

1. Bei intransitiven Prädikaten ist meist das Subjekt der Prädikativfokus:

   زاغ یعنی کلاغ.

   او خوش‌حـال به نظر می‌آمد (می‌رسید).

   زِ عشقِ ناتمامِ ما جمالِ یار مستغنی‌ست

   به آب و رنگ و خال و خطّ چه حاجت رویِ زیبا را؟!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   تا زِ وصفِ رخِ زیبایِ تو ما دم زده‌ایم

   ورقِ گل خجل‌ست از ورقِ دفترِ ما

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   دلایل قوی باید و معنوی

   نه رگ‌هایِ گردن به حجّت قوی

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   آن جا که سخن خیزد از آیاتِ الاهی

   سقراط سزد چاکر و ادریس عیال‌ش!

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   مرا شاید انگشتری بی‌نگین

   نشاید دلِ خلقی اندوهگین

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   بنده‌یِ جودِ تو زیبد آفتابِ نوربخش

   مطربِ بزمِ تو شاید زهره‌یِ بربط‌سرای

   Sanai (11. – 12. Jh. n. Chr.)

   همه کارم زِ خودکامی به بدنامی کشید آخر

   نهان کی ماند آن رازی که‌از او سازند محفل‌ها؟!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   به سرت گر همه عالم به سرم جمـع شوند

   نتوان برد هوایِ تو برون از سرِ ما

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   دل‌م ز پرده برون شد، کجایی ای مطرب؟!

   بنال، هان! که از این پرده کارِ ما به نواست

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   عقل اگر داند که دل در بنـدِ زلف‌ش چون خوش‌ست

   عاقلان دیوانه گردند از پیِ زنجیرِ ما

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   گر جان بدهد سنگِ سیه لعل نگردد

   با طینت اصلی چه کند؟! بدگهر افتاد

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   زِ شستِ صدق گشادم هزار تیرِ دعا

   وز آن هزار یکی کارگر نمی‌آید

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

2. Sollte das Prädikat transitiv sein, spielt in der Regel das direkte Objekt die Rolle des Prädikativfokus:

   رفتارِ او همه را به او باوفا نگه می‌داشت.

   کسی را هم‌دردِ خود نیافت.

   او را سهراب نامیدند.

   اسـم‌ش را مجید گذاشتند.

   به می سجّاده رنگین کن گرت پیرِ مغان گوید!

   که سالک بی‌خبر نبود زِ راه و رسمِ منزل‌ها

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   حافظا! می خور و رندی کن و خوش باش! ولی

   دامِ تزویر مکن چون دگران قرآن را!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   ای که بر مه کشی از عنبرِ سارا چوگان!

   مضطرب‌حـال مگردان منِ سرگردان را!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   خرد را عنان ساز و اندیشه را زین

   بر اسبِ زبان اندر این پهن‌میدان

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   طمعِ جان‌ت کند، گر چه بدو کابین

   گنجِ قارون بنهی با سپهِ قارن

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   اگر می‌خواستی که‌این‌ها نپرسم

   مرا بایست حیوان آفریدن

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   وصلِ تو اجل را زِ سرم دور همی داشت

   از دولتِ هجرِ تو چنان دور نمانده‌ست

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   حافظ از معتقدان‌ست، گرامی دارش

   زآن که بخشایشِ سد روحِ مکرّم با اوست

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   ورایِ طاعتِ دیوانگان زِ ما مطلب!

   که شیخِ مذهبِ ما عاقلی گنه دانست

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   دانی که چه گفت زال با رستمِ گرد؟:

   «دشمن نتوان حقیر و بی‌چاره شمرد»

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   ده‌روزه مهرِ گردون افسانه است و افسون

   نیکی به جایِ یاران فرصت شمار یارا!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   فضلِ ایزد شنـاس کارش را!

   که مر آن را پدید نیست کنار

   Abolfaradj Runi (11. – 12. Jh. n. Chr.)

   از آن شنعت این پند بر داشتم

   دگر دیده نادیده انگاشتم

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   خویش‌تن را بزرگ پنداری

   راست گفتند: «یک دو بیند لوچ»

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   ملکِ ضعیفان به کف آورده گیر!

   مالِ یتیمان به ستم خورده گیر!

   Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   تو را کامـل همی دیدم به هر کار

   ولیکن نیستی در عشق کامـل

   Manoutchehri (10. – 11. Jh. n. Chr.)

   محرمِ رازِ دلِ شیدایِ خویش

   کس نمی‌بینم زِ خاص و عام را

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   از صحبتِ دوستی برنجم

   که‌اخلاقِ بدم حسن نماید

   عیب‌م هنر و کمال بیند

   خارم گل و یاسمن نماید

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   آن تلخوش که صوفی ام‌الخبائث‌ش خواند

   اشهی لنا و احلی من قبله العذارا

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   گفت: «شنیدم که سخن رانده‌ای

   کینه‌کش و خیره‌سرم خوانده‌ای»

   Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

   پیشِ وزیر باخطر و حشمت‌م بدآن‌ک

   میرم همی خطاب کند خواجه‌یِ خطیر

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   شادیِ مجلسیان در قدم و مقدمِ توست

   جایِ غم باد هر آن دل که نخواهد شادت!

   Hafes (14. Jh. n. Chr.)

   سخن آخر به دهن می‌گذرد موذی را

   سخن‌ش تلخ نخواهی دهن‌ش شیرین کن!

   Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

3. Manchmal bezieht sich ein Prädikativ auf ein anderes Prädikativ, wie das Substantiv /bæs/ بس in folgenden Beispielen:

   باادب را ادب سپاه بس‌ست

   بی‌ادب با هزار کس تنهاست

   Shahid Balkhi (9. – 10. Jh. n. Chr.)

   که‌از این ره سویِ یزدان‌ست راه‌ت

   تو را بس باشد این معنی گواه‌ت

   Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

   بگو: «پیل‌تن با سپاه از پس‌ست

   که اندر جهان نیک‌خواه او بس‌ست»

   Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)