دستورِ زبانِ پارسی

An inexistential pronoun represents the blank (sub-)set of the superset.

a. Determinative Inexistential Pronouns

The following points should be noted about inexistential determiner phrases:

1. They are always indefinite.
2. They are generally negative.
3. They are always in the 3^rd person.
4. They are generally in the singular.
5. They can be used in the blank form or with the enclitical article /-i/.

The following inexistential pronouns can accompany noun phrases as determiners:

• /hiʧ/ هیچ:

  او از هیچ سازمانی /hiʧ sɒzmɒn-i/ پول نمی‌گیرد.

  هیچ خبری /hiʧ xæbær-i/ از او نیست.

  هیچ چیز /hiʧ ʧiz/ باعثِ ناامیدیِ من نمی‌شود.

  هیچ کس /hiʧ kæs/ نیست که در کویِ تواش کاری نیست

  هر کس آن جا به طریقِ هوسی می‌آید

  Hafez (14^th Century AD)

  هیچ بلبل /hiʧ bolbol/ نداند این دستان

  هیچ مطرب /hiʧ motreb/ ندارد این آواز

  Saadi (12^th and 13^th Century AD)

  گفت: «بدانید ما هیچ زن /hiʧ zæn/ از او نداریم و نبرده‌ایم.»

  Nezami Gandjavi (12^th and 13^th Century AD)

• In archaic Idioms also /iʧ/ ایچ:

  به زابل نبد ایچ زورآزمای /iʧ zur-ɒzmɒj/

  که آن چرخ کردی بزه‌سر گرای

  Asadi Tusi (11^th Century AD)

  نه از لبِ تو شده‌ست ایچ عاشقی /iʧ ɒʃeɣ-i/ مأیوس

  نه از مؤیدِ دین هیچ سائلی محروم

  Suzani Samarqandi (12^th Century AD)

• /hær/ هر also in archaic idioms :

  مر او را به هر بوم /hær bum/ دشمن نماند

  بدی را به گیتی نشیمن نماند

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  به لشکر چون او نام‌داری نبود

  به هر جای /hær ʤɒj/ چون او سواری نبود

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

In the application of inexistential Determiner phrases in Persian, the following aspects are notable:

• The determiner phrase /hiʧ ʤɒ/ هیچ جا can also become the nucleus of a partitive genitive phrase, and can appear with divisible modifiers (see 10•۴•d•b.):

  هیچ جایِ دنیا /hiʧ ʤɒ-je donjɒ/

• If such Determiner phrases represent hyperbolically negligible small subsets, they are affirmative:

  و گر هیچ خویِ بد آرد پدید

  به سانِ پدر سرش باید برید

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  گر هیچ سخن گویم با تو زِ شکر خوش‌تر

  سد کینه به دل گیری، سد اشک فرو باری

  Manuchehri (10^th and 11^th Century AD)

• In archaic idioms, such Determiner phrases also appear in the plural:

  هرگز هیچ پادشاه را که مالک‌رقابِ امم بوده‌اند …

  Djovaini (13^th Century AD)

b. Nominal Iinexistential Pronouns

In Persian, the following noun phrases (always in the 3^rd person singular) can substitute inexistential determiner phrases. These are also indefinite and usually negative:

1. General nominal inexistential pronouns:

   They can be used for animates as well as for inanimates:

   • The determiner phrase /hiʧ jek/ هیچ یک (= [_NP[_DetPinexistential pronoun /hiʧ/ هیچ] [_NPcardinal numeral /jek/ یک]])
   • The determiner phrase /hiʧ kodɒm/ هیچ کدام (= [_NP[_DetPinexistential pronoun /hiʧ/ هیچ] [_NPinterrogative pronoun /kodɒm/ کدام]])

   As previoulsy discussed, nominal inexistential pronouns are always in the 3^rd person singular. Nevertheless, the predicate conforms to the number and the person of the superset, and can cause a verbal discord in the number and in the person (see 3•۱•b. and 3•۳•b.):

   هیچ یک نایِ حرف زدن نداشتید (۲^nd person plural).

   هیچ کدام تمایلی به این کار نداریم (۱^st person plural).

   هیچ کدام از ایشان سـببِ مشاهده‌یِ غضبِ سلطان به تکلّفِ مصلحتِ او زبان نمی‌دادند (۳^rd person plural).

   The predicate can be used concordingly (in the 3^rd person singular), provided that the person of the superset has been determined (see 7•۸•b. and 7•۱۱.):

   هیچ یک از شما توانِ رو به رویی با او را ندارد!

   از ما ایرانیان هیچ کدام با او گفت‌گو نکرده.

2. For inanimates:
   • The nominalized inexistential pronoun /hiʧ/ هیچ:

     پس بگفتند پند و هیچ نگفت

     می‌کشیدند و او دگر می‌خفت

     Awhadi Maraghai (13^th and 14^th Century AD)

   • The determiner phrase /hiʧ ʧi/ هیچّی (= [_NP[_DetPinexistential pronoun /hiʧ/ هیچ] [_NPinterrogative pronoun /ʧi/ چی]]):

     دیگر هیچّی برای‌م باقی نمانده.

   • In archaic idioms, the following nominal inexistential pronouns:
     • The nominalized inexistential pronoun /iʧ/ ایچ:

       دروغ ایچ مسگال! از ایرا دروغ

       سویِ عاقلان مر زبان را زناست

       Nasir Khusraw (11^th Century AD)

     • The nominalized adjectival phrase /hiʧi/ هیچی (= generated by attaching the suffix /-i/ to the inexistential pronoun /hiʧ/ هیچ):

       هیچ بودی، هیچ خواهی شد، هم‌اکنون هیچ باش!

       زآن که گر هیچی نگردی تو زِ هیچی کم شوی

       Attar Nishapuri (12^th and 13^th Century AD)

     • /ʧi/ چی:

       مرغ جایی رود که چینه بود

       نه به جایی رود که چی نبود

       Saadi (12^th and 13^th Century AD)

3. The determiner phrase /hiʧ ki/ هیچ کی (= [_NP[_DetPinexistential pronoun /hiʧ/ هیچ] [_NPinterrogative pronoun /ki/ کی]]) for persons:

   هیچ کی نمی‌تواند جایِ خالیِ او را پر کند.

4. The determiner phrase /hiʧ koʤɒ/ هیچ کجا (= [_NP[_DetPinexistential pronoun /hiʧ/ هیچ] [_NPinterrogative pronoun /koʤɒ/ کجا]]) for places:

   او را نتوانستم هیچ کجا گیر بیاورم.

One can note the following features of the application regarding nominal inexistential pronouns:

• All nominal inexistential pronouns (except /hiʧ jek/ هیچ یک) can be used as nuclei of partitive genitive phrases (see 10•۴•d•a. and 10•۴•d•b.):

  هیچ کدامِ ما /hiʧ kodɒm-e mɒ/ با او گفت‌گو نکرده.

  هیچ کجایِ دنیا /hiʧ koʤɒ-je donjɒ/ خانه‌یِ آدم نمی‌شود.

• The verbal discord in the polarity which is valid in most Indo-European languages is rarely present in Persian literature (perhaps only owing to metrical conformation) with nominal inexistential pronouns:

  مگر می‌رفت استادِ مهینه

  خری می‌برد، بارش آبگینه

  یکی گفت‌ش که: «بس آهسته‌کاری

  بدین آهستگی بر خر چه داری؟»

  «چه دارم؟» گفت: «دل پُرپیچ دارم

  که گر خر می‌بیفتد هیچ دارم»

  Attar Nishapuri (12^th and 13^th Century AD)

• This discord in the polarity should be distinguished of the case in which nominal inexistential pronouns represent negligible small subsets (hyperbolically) and are affirmative:

  این همه گفتیم، لیک اندر بسیچ

  بی عنایاتِ خدا هیچ‌یم، هیچ

  Rumi (13^th Century AD)

  مرا در شعر گویی هیچ کس داشت

  پس آن گه هیچ کس را داد هیچی

  Suzani Samarqandi (12^th Century AD)