۸. Adverb und Adverbphrase

Als Adverb (Kategorialsymbol: Adv) wird ein grammatisches Morphem bezeichnet, das der Modifikation der Bedeutung von Verbal- oder Flexionsphrasen dient. Es handelt sich dabei meist um sprachliche Relikte, die noch nicht durch Nominal-, Adjektiv- oder Adpositionalphrasen ersetzt worden sind. In vielen indoeuropäischen Sprachen können sie dadurch differenziert werden, dass sie im Gegensatz zu Nominal- oder Adjektivphrasen nicht flektierbar sind. In Sprachen wie dem Persischen, in denen Nominal- oder Adjektivphrasen nicht dekliniert werden, muss man Adverbien durch andere Eigenschaften identifizieren, die unten beschrieben werden.

Inhaltsverzeichnis

a. Adverbphrase

Adverbphrase (Kategorialsymbol: AdvP) ist der Oberbegriff für alle einfachen und zusammengesetzten Adverbien. Adverbphrasen können im Persischen folgende Formen aufweisen:

  • Einfache Adverbien: /hænuz/ هنوز, /niz/ نیز, /hin/ هین
  • Adverbiale Determinansphrasen nach dem Muster [AdvP[DetPDeterminativphrase] [AdvAdverb]]: /hæm-æknun/ هم‌اکنون, /hæm-idun/ هم‌ایدون

Adverbphrasen besitzen keine grammatischen Kategorien, was sie von Nominal- von Adjektivphrasen unterscheidet.

Außerdem kann man Adverbphrasen in indoeuropäischen Sprachen an folgenden Eigenschaften erkennen:

  • Manche Adverbphrasen haben nominale Züge, können aber dennoch keine Nuklei werden.

    So kann zum Beispiel aus der Nominalphrase /em-ruz/ امروز die Possessivgenitivphrase /em-ruz-e keʃvær/ امروزِ کشور entstehen, aber die Adverbphrase /æknun/ اکنون kann keine Possessivgenitivphrase */æknun-e keʃvær/ اکنونِ کشور bilden.

  • Eine Adverbphrase kann (im Gegensatz zu Adjektivphrasen) kein Modifikator des Qualitativgenitivs werden.

    So kann zwar die Adjektivphrase /modɒm/ مدام im Aufbau der Qualitativgenitivphrase /kɒr-e modɒm/ کارِ مدام vorkommen, aber aus der Adverbphrase /hæmvɒræ/ همواره kann keine Possessivgenitivphrase */kɒr-e hæmvɒræ/ کارِ همواره gebildet werden.

  • Adverbphrasen können (im Gegensatz zu Determinativphrasen und Adpositionen) direkt (ohne dass sie Konstituenten anderer Phrasen sind) in Flexionsphrasen (Sätzen) erscheinen.

Viele fremdsprachige Phrasen, welche im Persischen als Adverbiale eingesetzt werden, zählen in der persischen Grammatik zu den Adverbphrasen: /hɒlɒ/ حالا, /kollæn/ کلّاً, /bel-æxæræ/ بالاخره, /hɒʃɒ/ حاشا

Abgesehen von diesen Fällen gibt es einige wenige persischstämmige Adverbphrasen, welche im Folgenden genannt werden:

b. Adverbphrase als Temporativ- oder Lokativadverbial

Folgende Adverbien werden im Persischen in der Rolle von Temporativadverbialen verwendet:

  1. /æknun/ اکنون, /konun/ کنون und in archaischen Idiomen /nun/ نون:

    کاری که چون کمان به زهِ خم گرفته بود

    اکنون شود به رای و به تدبیرِ او چو تیر

    Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    همی مناظره و جنگ خواهی از تنِ خویش

    کنون که گنگ شدیّ و بر آوریدی گنگ

    Assadi Tusi (11. Jh. n. Chr.)

    مردمان را راه دشوارست نون

    اندر آن دشت از فراوان استخوان

    Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. Die intensiven Formen /hæm-æknun/ هم‌اکنون und in archaischen Idiomen /hæm-konun/ هم‌کنون (mit Hilfe des proklitischen Intensivpronomens /hæm-/):

    هم‌اکنون بدین زور و این دست‌برد

    به خاک اندر آرد سرِ دیو گرد

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    درختی که پروردی آمد به بار

    ببینی برش هم‌کنون در کنار

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  3. /inæk/ اینک und seine intensive Form /hæm-inæk/ هم‌اینک (mit Hilfe des proklitischen Intensivpronomens /hæm-/):

    ز صفِّ تفرقه بر خیز و بر صفِّ صفا بگذر

    که از رندانِ شاه‌آسا سپاه اندر سپاه اینک

    Khaqani (12. Jh. n. Chr.)

  4. Folgende Adverbphrasen sind obsolet geworden und werden in modernen Idiomen nicht verwendet:
    • /ɒnæk/ آنک und /næk/ نک:

      اگر خود روز را گوید شب‌ست این

      بباید گفت: «آنک ماه و پروین!»

      Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

      نک زِ درویشی گریزان‌ند خلق

      لقمه‌یِ حرص و امل زآن‌ند خلق

      Rumi (13. Jh. n. Chr.)

    • /idun/ ایدون und /ɒndun/ آندون:

      گویی همه زین پیش به خواب اندر بودند

      زآن خوابِ گران گشتند ایدون همه بیدار

      Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

      زآن همی خواهی که دائم مِی خوری، تا چون زنان

      سر زِ رعنایی گَهی ایدون و گَه آندون کنی

      Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

    • Die intensive Form /hæm-idun/ هم‌ایدون (mit Hilfe des proklitischen Intensivpronomens /hæm-/):

      سزد گر نیاری به جان‌شان گزند

      سپاری هم‌ایدون به من‌شان به بنـد

      Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    • /imæ/ ایمه:

      آشنا سیمرغ‌وار اندر جهان نایاب شد

      ایمه از سیمرغ بگذر که‌آشنا نایاب‌تر

      Khaqani (12. Jh. n. Chr.)

Manche dieser obsolet gewordenen Adverbien wurden in archaischen Idiomen auch als Lokativadverbiale eingesetzt:

چو هر دانشی که‌آنک اندوختند

نخستین ورق زو در آموختند

Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

c. Adverbphrase als Imperfektivadverbial

  1. /hæmvɒræ/ همواره und in archaischen Idiomen /hæmvɒr/ هموار:

    جهان همواره گرد آمد بر او بر

    نه بر رامین، که بر دینار و گوهر

    Fakhroddin Asad Gorgani (11. Jh. n. Chr.)

    و گر بیابد روزی هزار تنگ‌درم

    هزار و سد بدهد، کارش این بود هموار

    Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. /hæmɒræ/ هماره und in archaischen Idiomen /hæmɒr/ همار und /hæmɒrɒ/ همارا:

    وین خیمه‌یِ کبود نبینند و این دو مرغ

    که‌ایشان هماره از پسِ دیگر همی پرند

    Nasser Chosrau (11. Jh. n. Chr.)

    گزیده‌چهارِ توست بدو درج‌ها نهان

    همارا به آخشیج، همارا به کارزار

    Rudaki (9. – 10. Jh. n. Chr.)

  3. In archaischen Idiomen auch /hɒmvɒræ/ هامواره und /hɒmvɒr/ هاموار:

    و گر بی‌آسمان بودی ستاره

    فلک بی‌نور بودی هامواره

    Fakhroddin Asad Gorgani (11. Jh. n. Chr.)

    برفتند گردن‌کشان هاموار

    به نزدیکِ مستظهرِ کام‌کار

    Zodjadji (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  4. /hæmiʃæ/ همیشه:

    شنیدم که گشتاسپ را خویش بود

    پسر را همیشه بداندیش بود

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    خردمند گفت: «ای گران‌مایه شاه!

    همیشه به تو تازه بادا کلاه!»

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  5. In archaischen Idiomen /hæmi/ همی:

    این جا همی یکان و دوگان قرمطی کشد

    زینان به ری هزار بیاید به یک زمان

    Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    همی در به در خشک‌نان باز جست

    مر او را همین پیشه بود از نخست

    Abu-Shakur Balkhi (10. Jh. n. Chr.)

  6. /mi/ می:

    و ما او را نهایتِ جسم نهادیم، که جسم بدو می سپری شود.

    Biruni (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    کنون خورد باید میِ خوش‌گوار

    که می بویِ مشک آید از جویبار

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    خور و پوش و بخشای و راحت رسان!

    نگه می چه داری زِ بهرِ کسان؟!

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    Dennoch ist dieses Adverb weitgehend grammatikalisiert und wird von den meisten Sprechern als proklitische Konstituente in der Konjugation verstanden, um den Imperfektiv auszudrücken. Es findet im Aufbau folgender Phrasen Anwendung:

    • Indikativ Präsens (siehe 14•۱•c. und 14•۱•d.):

      ای غایب از نظر! به خدا می‌سپارم‌ت /mi-sepɒræm/

      جان‌م بسوختیّ و به جان دوست دارم‌ت

      Hafes (14. Jh. n. Chr.)

      دارم به برنامه‌یِ شما نگاه می‌کنم /mi-konæm/.

    • Indikativ Präteritum Imperfektiv (siehe 14•۱•b.):

      داشتم دلقی و سد عیبِ مرا می‌پوشید /mi-puʃid/

      خرقه رهنِ می و مطرب شد و زنّار بماند

      Hafes (14. Jh. n. Chr.)

      داشت نامه می‌نوشت /mi-neveʃt/.

    • Allgemeiner Subjunktiv und Subjunktiv Progressiv (siehe 14•۵•a. und 14•۵•b.):

      اگر می‌خرید /mi-xærid/، پشیمان می‌شد /mi-ʃod/.

      اگر داشت فرار می‌کرد /mi-kærd/، حتماً صدایِ آژیر بلند می‌شد.

    • Narrativ Präteritum Imperfektiv und Progressiv (siehe 14•۲.):

      ادّعا شده که من پول‌هایِ بنگاه را خرجِ خودم می‌کرده‌ام /mi-kærde-æm/.

      برای‌م تعریف کرد که دیروز که داشته‌ای از دبیرستان بر می‌گشته‌ای /mi-gæʃte-i/ تو را دیده.

    • Im tadschikischen Idiom auch Präsumptiv Präsens und Futur (siehe 14•۴.):

      پدرم پگاه از مسکو می‌آمدگی‌ست /meː-ɒmædægi-st/.

    • In archaischen Idiomen:
      • Nomen Actionis (siehe 3•d•a•a.):

        و به انـدازه‌یِ غلاّت داروها را ضعیف‌تر و قوی‌تر می‌کردن /meː-kærdæn/.

        Esmail Gorgani (11. – 12. Jh. n. Chr.)

      • Simples Nomen Agentis (siehe 4•۲•a•a.):

        من غزلی می‌سرای /meː-særɒj/، سویِ گلی می‌نگر /meː-negær/

        او طربی می‌فزای /meː-fozɒj/، شاخِ گلی می‌شکن /meː-ʃekæn/

        Hassan Ghaznavi (12. Jh. n. Chr.)

      • Imperativ (siehe 14•۶.):

        می‌کوش /meː-kuʃ/ به هر ورق که خوانی

        تا معنیِ آن تمام دانی!

        Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  7. /hæj/ هی:

    خیزید و یک قرابه مرا مِی بیاورید!

    هی من خورم شراب و شما هی بیاورید!

    Ghaani (19. Jh. n. Chr.)

  8. /hænuz/ هنوز:

    ندایِ عشقِ تو روزی در اندرون دادند

    فضایِ سینه‌یِ حافظ هنوز پر زِ صداست

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

  9. /hærgez/ هرگز, in archaischen Idiomen /hærgiz/ هرگیز und aus metrischen Gründen /hægerz/ هگرز:

    به ایرانیان آفرین کرد و گفت

    که: «هرگز نماند هنر در نهفت»

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    چه گویی که: «از همه حُرّان چون او بوده‌ست کس نیزا»؟!

    نه هست اکنون و نه باشد و نه بوده‌ست هرگیزا!

    Bahrami Sarakhsi (10. Jh. n. Chr.)

    بزرگیّ و نیکی نیابد هگرز

    کسی که‌او به بد بود هم‌داستان

    Farrokhi Sistani (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  10. In archaischen Idiomen das Interrogativpronomen /ʧænd/ چند (siehe 7•۷•f.):

    در هوا چند معلّق زنی و جلوه کنی؟

    ای کبوتر نگران باش! که شاهین آمد

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

d. Adverbphrase als Modaladverbial

Diese Adverbphrasen sind obsolet geworden und werden in modernen Idiomen nicht mehr verwendet:

  1. /idun/ ایدون und /ɒndun/ آندون:

    ایدون که می‌نماید در روزگار حسن‌ت

    بس فتنه‌ها بر آید تو فتنه از که داری

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    من ایدون شنیدم که جایِ مَهی

    همی مردمِ ناسزا را دهی

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. Die intensive Form /hæm-idun/ هم‌ایدون (mit Hilfe des proklitischen Intensivpronomens /hæm-/):

    نه آشوبِ گیتی به هنگامِ توست

    که تا بُد هم‌ایدون بُدی از نخست

    Assadi Tusi (11. Jh. n. Chr.)

  3. Das Interrogativpronomen /ʧun/ چون (siehe 7•۷•g.):

    زِ گریه مردمِ چشم‌م نشسته در خون‌ست

    ببین که در طلب‌ت حـالِ مردمان چون‌ست

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

Lediglich das Adverb /bɒz/ باز ist in modernen Idiomen im Gebrauch:

باز فرو ریخت عشق از در و دیوارِ من

باز ببرّید بنـد اشترِ کین‌دارِ من

Rumi (13. Jh. n. Chr.)

e. Adverbphrase als Kausaladverbial

  1. /pæs/ پس:

    به موجبِ آن که انجامِ کارها معلـوم نیست و رایِ همگان در مشیّت‌ست که صواب آید یا خطا. پس موافقتِ رایِ مَلِک اولاترست.

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    بفرمود پس تا منوچهر شاه

    نشست از برِ تختِ زر با کلاه

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    بدیشان چنین گفت پس پیل‌تن

    که: «با هم چه گفتید از من سخن؟»

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. In der Umgangssprache auch /hæm/ هم:

    او به من فحش داد، من هم جواب‌ش را دادم.

f. Adverbphrase als Akzentualadverbial

  1. /digær/ دیگر:

    راست می‌گوید دیگر!

  2. /ke/ که:

    ما که از دستِ کارهایِ تو مردیم که!

  3. /ɒri/ آری und /ɒre/ آره:

    حُسن‌ت به اتّفاقِ ملاحت جهان گرفت

    آری، به اتّفاق جهان می‌توان گرفت

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

  4. In archaischen Idiomen das enklitische Adverb /-ɒ/:

    ای خردمندِ عاقل و دانا!

    قصّه‌یِ موش و گربه بر خوانا!

    قصّه‌یِ موش و گربه‌یِ منظوم

    گوش کن هم‌چو دُرِّ غلتـانا!

    از قضایِ فلک یکی گربه

    بود چون اژدها به کرمانا

    Obeid Zakani (14. Jh. n. Chr.)

    Allerdings ist dieses Adverb weitgehend grammatikalisiert und wird von den meisten Sprechern als enklitische Konstituente von einigen Verbalphrasen verstanden, ohne eine konkrete Betonung auszudrücken:

    گفتم: «گره نگشوده‌ام زآن طرّه تا من بوده‌ام»

    گفتا: «منَ‌ش فرموده‌ام تا با تو طرّاری کند»

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

    گوییا باور نمی‌دارند روزِ داوری

    که‌این همه قلـب و دغل در کارِ داور می‌کنند

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

  5. Ebenso in archaischen Idiomen /xod/ خود:

    جهان‌دیده‌ای گفت‌ش: «ای بلهوس!

    تو را خود غمِ خویش‌تن بود و بس»

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    ای برادر! تو همه اندیشه‌ای

    مابقی خود استخوان و ریشـه‌ای

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

g. Adverbphrase als Invokativadverbial

  1. /hɒ/ ها, /hɒn/ هان und /hin/ هین:

    از مه‌رخِ من شدی خبرپرس

    ها مه‌رخِ مهربان‌م این‌ست!

    Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    هان ای دلِ عبرت‌بین! از دیده نظر کن هان!

    ایوانِ مداین را آیینه‌یِ عبرت دان!

    Khaqani (12. Jh. n. Chr.)

    هین غذایِ دل بده از هم‌دلی!

    رو بجو اقبال را از مقبلی!

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

  2. /ælɒ/ الا, /hælɒ/ هلا und /hælæ/ هله:

    الا ای خردمندِ پاکیزه‌خوی!

    هنرمند نشنیده‌ام عیب‌جوی

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    بر خیز هلا!، نه وقت خواب‌ست

    هم منتظرِ تو آفتاب‌ست

    Nisami Gandjavi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    گفت: «این بار ار کنم این مشغله

    کاردها در من زنید آن دم هله!»

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

  3. /ɒj/ آی und in der Umgangssprache /ɒhɒj/ آهای:

    آی آدم‌ها که بر ساحل نشسته شاد و خندان‌ید!

    Nima Youschidsch (19. – 20. Jh. n. Chr.)

    Es scheint, dass die Präpositionen /æj/ ای und /æjɒ/ ایا durch Grammatikalisierung dieser Adverbien entstanden sind (siehe 11•r.).

  4. In archaischen Idiomen /tɒ/ تا:

    زِ صاحب‌غرض تا سخن نشنوی!

    که گر کار بنـدی، پشیمان شوی

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

h. Adverbphrase als Disjunktivadverbial

  1. /ɒjɒ/ آیا und in archaischen Idiomen [æjɒ] ایا und [jɒ] یا:

    مشتاق آن نگارم، آیا کجاست گویی؟

    با ما نمی‌نشیند، بی ما چراست گویی؟

    Awhadi Maraghai (13. – 14. Jh. n. Chr.)

    اگر خبر نرود سویِ او به آهِ درون

    ایا چگونه شود حـالِ عاشقِ مغبون؟!

    Onsuri (10. – 11. Jh. n. Chr.)

    از زمین و آفتاب و آسمان

    پاره‌ها بر دوختی بر جسم و جان

    یا تو پنداری که بردی رایگان؟!

    باز نستانند از تو این و آن

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

  2. /mægær/ مگر:

    مگر آن دایه که‌این صنم پرورد

    شهد بوده‌ست شیرِ پستان‌ش؟

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  3. /tɒ/ تا, vor allem in Inhaltssätzen:

    ببین از چپِ لشکر و دستِ راست

    که تا از میانِ بزرگان کجاست؟

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  4. In archaischen Idiomen auch /ægær/ اگر bzw. aus metrischen Gründen [gær] گر und [ær] ار:

    بگفتم که تو باز گو مر مرا

    اگر مهتری یا که هی کهتری

    Nadjibi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

i. Adverbphrase als Konzessivadverbial

  1. /lik/ لیک:

    این همه گفتیم، لیک اندر بسیچ

    بی عنایاتِ خدا هیچ‌یم، هیچ

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

  2. /væli/ ولی:

    راستی خاتمِ فیروزه‌یِ بواسحاقی

    خوش درخشید، ولی دولتِ مستعجل بود

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

j. Adverbphrase als Negativadverbial

(Siehe auch 19•b•b. Grammatikalisierung zum Präfix.)

  1. /næ/ نه:

    چون تو را دید زردگونه شده

    سرد گردد دل‌ش، نه نابیناست

    Rudaki (9. – 10. Jh. n. Chr.)

    که: «ای بلندنظر! شاه‌بازِ سِدره نشین!

    نشیمنِ تو نه این کنجِ محنت‌آبادست»

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

    In archaischen Idiomen kann dieses Adverb (vor allem in Imperativ- und Optativsätzen) in das Allomorph [mæ] مه umgewandelt werden. Es ist nur in kopulativer Koordination von Flexionsphrasen (als “rekurrente Phrase”, siehe 17•a.) zu beobachten:

    بدو گفت: «ای بداندیشِ بنفرین!

    مه تو بادیّ و مه ویس و مه رامین!»

    Fakhroddin Asad Gorgani (11. Jh. n. Chr.)

    با چنین ظلم در ولایتِ تو

    مه تو و مه سپاه و رایتِ تو!

    Sanai (11. – 12. Jh. n. Chr.)

    که با اهرمن جفت گردد پری

    که مه تاج بادت، مه انگشتری!

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. In archaischen Idiomen /ni/ نی:

    زآن که نامی بیند و معنی‌ش نی

    چون بیابان را مفازه گفتنی

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

    عقلِ اوّل راند بر عقلِ دوم

    ماهی از سر گنده گردد، نی زِ دم

    Rumi (13. Jh. n. Chr.)

k. Adverbphrase als Additivadverbial

  1. /hæm/ هم (siehe auch 19•c. Grammatikalisierung zum Präfix):

    دیدار شد میسر و بوس و کنار هم

    از بخت شکر دارم و از روزگار هم

    Hafes (14. Jh. n. Chr.)

  2. /niz/ نیز:

    غیرت‌م دل گرفت و دامن نیز

    گفتم: «ای روزگار! با من نیز؟!»

    Awhadi Maraghai (13. – 14. Jh. n. Chr.)

  3. In archaischen Idiomen /idun/ ایدون und seine intensive Form /hæm-idun/ هم‌ایدون (mit Hilfe des proklitischen Intensivpronomens /hæm-/):

    آن را که جانور بود از قوتی

    چاره نباشد ایدون پندارم

    Masud Saad Salman (11. – 12. Jh. n. Chr.)

    وز انعام‌ت هم‌ایدون چشم داریم

    که دیگر باز نستانی عطا را

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

l. Adverbphrase als Verbpartikel

  1. /bɒz/ باز:

    زِ من باز گشتند یک‌سر سپاه

    ندیدند گفتی مرا جز به راه

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  2. /bær/ بر:

    که گر روزی مرادش بر نیاری

    دو سد چندان عیوب‌ت بر شمارد

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  3. /pæs/ پس: /pæs ændɒxtæn/ پس انداختن, /pæs oftɒdæn/ پس افتادن.
  4. /piʃ/ پیش:

    و بیرونِ این کارهایِ دیگر پیش افتد و همه فرائض‌ست.

    Abolfazl Beyhaqi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  5. /dær/ در und in archaischen Idiomen /ændær/ اندر:

    به دل اندر عقلی نهـاد تا اندر یابند و حقّ از باطل بشناسند.

    Balami (10. Jh. n. Chr.)

    هرگز نبرده‌ام به خراباتِ عشق راه

    امروزم آرزویِ تو در داد ساغری

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  6. /ru/ رو: /ru kærdæn/ رو کردن, /ru ɒmædæn/ رو آمدن.
  7. /sær/ سر:

    شکوه از خسّتِ اربابِ دغل سر نکنی!

    گنج نبود هنر این طایفه را در اعداد

    Saeb Täbrisi (17. Jh. n. Chr.)

  8. /færɒ/ فرا und in archaischen Idiomen /fɒ/ فا und /hɒ/ ها (siehe den Artikel von Dr. Ali Ashraf Sadeghi in مجلهء زبانشناسی, ۳۳. Ausgabe, Seite 4 und den Artikel von Dr. Iran Kalbasi in مجلهء زبانشناسی, ۴۱. und 42. Ausgabe, Seite 57 über die Verbpartikel /hɒ/ ها: /hɒ gereftæn/ ها گرفتن, /hɒ næhɒdæn/ ها نهادن):

    اتباعِ خوارزم‌شاه را به تیغِ انتقام فرا گرفتند و بعضی را بکشتند.

    Aus der Übersetzung des Werks “Tarikh Yamini” (13. Jh. n. Chr.)

    سیمرغ‌وار گوشه‌نشین‌م، نه چون مگس

    بنشینم از حریصی هر جا که فا رسم

    Kamaloddin Esmail (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  9. /færɒz/ فراز:

    من او را به دام‌ت فراز آورم

    سخن‌هایِ چرب و دراز آورم

    Firdausi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  10. /foru/ فرو und in archaischen Idiomen /hoː/ هو (siehe den Artikel von Dr. Ali Ashraf Sadeghi in مجلهء زبانشناسی, ۳۳. Ausgabe, Seite 5 über die Verbpartikel /hoː/ هو: /hoː ʃodæn/ هو شدن, /hoː neʃæstæn/ هو نشستن):

    یکی روبهی دید بی‌دست و پای

    فرو ماند در لطف و صنعِ خدای

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

  11. /negæh/ نگه und /negɒh/ نگاه:

    نگه دار از آمیزگارِ بدش!

    که بدبخت و بَدرَه کند چون خودش

    Saadi (12. – 13. Jh. n. Chr.)

    خدای دادت ملک و خدایِ عزّ و جلّ

    نگاه دارد ملکِ تو هم‌چُنان که بداد

    Masud Saad Salman (11. – 12. Jh. n. Chr.)

  12. /vɒ/ وا:

    باشد که خداوند را بر این وا داشته باشند.

    Abolfazl Beyhaqi (10. – 11. Jh. n. Chr.)

  13. /vær/ ور: /vær ɒmædæn/ ور آمدن, /vær pæridæn/ ور پریدن.
  14. /hæm/ هم:

    هر طور بود هم کشیدم و تن‌م کردم.

    Ali-Akbar Dehkhoda (19. – 20. Jh. n. Chr.)

Schreibe einen Kommentar