دستورِ زبانِ پارسی

Numeral pronouns are determinative phrases which substitute cardinal numerals:

• The following numeral pronouns substitute cardinal numerals exceeding 1:
  1. The numeral pronoun /ʧænd/ چند:

     /ʧænd ketɒb/ چند کتاب (see 6•۱•۱•b.), /ʧænd bær-ɒ-bær/ چند برابر (see 6•۳•a.), /hær ʧænd tɒ/ هر چند تا (see 7•۸•a.), /ʧænd-lɒ/ چندلا (see 10•c•b.), /ʧændomin/ چندمین (see 6•۴.)

     شبانِ وادیِ ایمن گهی رسد به مراد

     که چند سال به جان خدمتِ شعیب کند

     Hafez (14^th Century AD)

  2. The numeral pronouns /ænd/ اند, /idænd/ ایدند and /inænd/ اینند in archaic idioms:

     اند جای بیان کردیم که لعل را معنی ترجّی باشد.

     Abolfotuh Razi (12^th Century AD)

     به گامِ فکر بپیموده‌ام جنابِ تو را

     به اند گام زِ پهنایِ آسمان بیش‌ست

     Kamaloddin Esmail (12^th and 13^th Century AD)

     هر کجا مردم رسید و هر کجا مردم رسد

     تو رسیده‌ستیّ و لشکر بُرده‌ای ایدند بار

     Farrukhi Sistani (10^th and 11^th Century AD)

     رستم به کارزارِ یکی دیو خیره گشت

     اینند سال کرده به مازندران گذر

     Masud Saad Salman (11^th and 12^th Century AD)

• The following numeral pronouns substitute higher cardinal numerals:
  1. /ʧænd-in/ چندین (= [_NP[_Dnumeral pronoun /ʧænd/ چند] [_NPdemonstrative pronoun /in/ این]]) which originally means “several like this”, is used in Persian as a numeral pronoun:

     /ʧænd-in næfær/ چندین نفر (see 6•۱•۱•b.), /ʧænd-in hezɒr/ چندین هزار (see 6•۱•۱•b.), /ʧænd-in bær-ɒ-bær/ چندین برابر (see 6•۳•a.)

     ما را چندین ولایت در پیش‌ست، آن را به فرمانِ امیرالمومنین می‌باید گرفت.

     Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

  2. The numeral pronoun /ʧænd-in o ʧænd/ چندین و چند (by means of a coordination of the numeral pronouns /ʧænd-in/ چندین and /ʧænd/ چند with a conjunction /o/):

     /ʧænd-in o ʧænd sɒl/ چندین و چند سال (see 6•۱•۱•b.)

  3. In archaic idioms, the numeral pronoun /ʧænd-ɒn/ چندان (= [_NP[_Dnumeral pronoun /ʧænd/ چند] [_NPdemonstrative pronoun /ɒn/ آن]]) with the original meaning “several like that”:

     به چندان فروغ و به چندان چراغ

     بیاراسته چون به نوروز باغ

     Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  4. The numeral pronoun /ʧænd-i/ چندی (generated by attaching the enclitical article /-i/ to the numeral pronoun /ʧænd/ چند, see 3•۲•b•b•a. Indefinite Numeral Phrases) in archaic idioms:

     فریبرز کاووس را تاجِ زر

     فرستاد و دینار و چندی گهر

     Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

• The following numeral pronouns substitute smaller digits in cardinal numerals:
  1. The numeral pronoun /ænd/ اند, in modern idioms usually with the enclitical article /-i/ (/ænd-i/ اندی, see 3•۲•b•b•a. Indefinite Numeral Phrases):

     سد و اندی /sæd o ænd-i/

     بسیار بکشت، تا بیست و اند هزار مسلمان بر دستِ او شهید گشت.

     From the book “Tarikh Sistan” (۱۱^th Century AD)

     از پیِ خویش‌م کشیدی بر امید

     سالیان پنجاه، یا پنجاه و اند

     Nasir Khusraw (11^th Century AD)

  2. The numeral pronoun /xordæ-i/ خرده‌ای (generated by attaching the enclitical article /-i/ to the noun /xordæ/ خرده, see 3•۲•b•b•a. Indefinite Numeral Phrases):

     هشتاد و خرده‌ای /hæʃtɒd o xordæ-i/

• The numeral pronoun /xordæ-i/ خرده‌ای can also substitute the fraction numeral component in mixed numerals:

  هفت و خرده‌ای /hæft o xordæ-i/