The content clause is a subordinate clause which (as opposed to relative clauses) has no relative pronoun, and in the whole plays the role of a constituent in the main clause:

A content clause refers to no attributive focus, but this clause is deputized in the main clause by a placeholder (cf. 4•f. Placeholder in Focus Shifting of Adjectival Phrases and 15•d. Placeholder in Dislocation).

The placeholder appears in one of the following forms:

1. As a nominalized demonstrative pronoun (see 7•۶•c.):

   اندوه‌م از آن‌ست که یک روزِ مُفاجا

   آسیبی از آن دل بفتد، بر جگر آید

   Farrukhi Sistani (10^th and 11^th Century AD)

   مجالِ من همین باشد که پنهان عشقِ او ورزم

   کنار و بوس و آغوش‌ش چگونه، چون نخواهد شد؟!

   Hafez (14^th Century AD)

   گفت: «آن یار که‌از او گشت سرِ دار بلند

   جرم‌ش این بود که اسرار هویدا می‌کرد»

   Hafez (14^th Century AD)

2. As a demonstrative determiner phrase (see 7•۶•a.):

   خواب‌م بشد از دیده در این فکرِ جگرسوز

   که‌آغوشِ که شد منزلِ آسایش و خواب‌ت؟

   Hafez (14^th Century AD)

3. As adpositional phrases /ʧon ɒn/ چنان and /ɒn ʧon ɒn/ آن چنان, if the content clause acts as a modal adverbial in the main clause (see 11•q.):

   چنان زندگانی کن اندر جهان

   که چون مرده باشی نگویند: «مرد»!

   Hafez (14^th Century AD)

   آن چنان دیوانگی بگسسته بنـد

   که همه دیوانگان پندم دهند

   Rumi (13^th Century AD)

4. For grammaticalied content clause as causal clause ↓, also as nominalized interrogative proun /ʧe/ چه (see below).

a. Deletion of Placeholders and Conjunctions

As a general rule, one can consider that the conjunction /ke/ که (or in archaic idioms, /ki/ کی and /koʤɒ/ کجا) is always set in front of the content clause, if a placeholder is applied.

Nevertheless, the main clause can optionally appear without a placeholder in Persian, if the content clause has one of the following roles in the main clause. In this case, the conjunction can be disclaimed:

1. Subject for intransitive main clauses:

   این لاز‌م‌ست که به او کمک کنیم. ⇆ Ø لاز‌م‌ست که به او کمک کنیم. ⇆ Ø لاز‌م‌ست Ø به او کمک کنیم.

   این بهتر بود که سریِ به او می‌زدیم. ⇆ Ø بهتر بود که سریِ به او می‌زدیم. ⇆ Ø بهتر بود Ø سریِ به او می‌زدیم.

2. Direct object:

   این را به او گفتم که پدرش مرده. ⇆ Ø به او گفتم که پدرش مرده. ⇆ Ø به او گفتم Ø پدرش مرده.

   عراق این را ادّعا می‌کند که تمامِ سرزمین‌هایِ اشغالی را پس داده. ⇆ عراق Ø ادّعا می‌کند که تمامِ سرزمین‌هایِ اشغالی را پس داده. ⇆ عراق Ø ادّعا می‌کند Ø تمامِ سرزمین‌هایِ اشغالی را پس داده.

3. Benefactive object:

   من تو را مجبور به این نمی‌کنم که از این جا بروی. ⇆ من تو را مجبور Ø نمی‌کنم که از این جا بروی. ⇆ من تو را مجبور Ø نمی‌کنم Ø از این جا بروی.

4. Causal adverbial. In this case, the conjunction cannot be deleted:

   از این پوزش خواست که نتوانسته به دیدارت بیاید. ⇆ Ø پوزش خواست که نتوانسته به دیدارت بیاید.

   شاه از شنیدنِ این سخنان پراندیشه از آن گشت که چگونه بی پر بر هوا پرواز کند. ⇆ شاه از شنیدنِ این سخنان پراندیشه Ø گشت که چگونه بی پر بر هوا پرواز کند.

In addition, both the placeholder and conjunction must be disclaimed, if the content clause is used with an infinitus (see modal verbs ↓).

b. Position of Content Clauses

As the examples above demonstrate, the content clause is generally dislocated after the predicate of the main clause (see 15•d.).

Alternatively, the content clause can be placed directly after its placeholder. This appears to happen along the lines of the rules of word order of relative clauses:

من تو را مجبور به این نمی‌کنم که از این جا بروی. ⇆ من تو را مجبور به این که از این جا بروی نمی‌کنم.

از این پوزش خواست که نتوانسته به دیدارت بیاید. ⇆ از این که نتوانسته به دیدارت بیاید پوزش خواست.

An interesting characteristic of Persian language is the occurence that short main clauses (one or two words long) can be placed within the content clause (see also intransitive modal verbs ↓). In this case, both the placeholder and conjunction must be deleted:

برادرم احتمال دارد در خانه‌اش باشد.

تو امروز می‌شد برایِ خودت خانواده‌ای داشته باشی.

The reason appears to be that such a main clause is felt as an attribute of the content clause. Nevertheless, one can also note this behaviour as owing to metrical conformation:

«من‌م» گفت «با فرهّ‌یِ ایزدی

هم‌ام شهریاریّ و هم موبدی»

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

c. Mood of Content Clauses

In direct discourse, one repeats the expressed statement literally. In this case, neither the mood of the content clause nor the mood of its predicates is modified:

برادرم صدا زد: «حمید، بیا پایین!»

از او پرسیدم: «آیا حاضری به کشور بر گردی؟»

Other content clauses can be noted in the following moods:

1. Mood of the content clause:
   • Declarative sentence:

     شنیده‌ام که سهراب نامزدِ نگین شده.

   • Interrogative sentence:

     من می‌دانم که چه کسی نامزدِ نگین شده.

2. Mood of the predicate:
   • In the simple form, in the potential:

     سرانجام توانست کارِ مناسبی گیر بیاورد.

     او حاضرست تمامِ بدهی‌ش را بپردازد.

     برایِ گرفتنِ گواهی‌نامه باید اوّل دکتر چشم‌ت را معاینه کرده باشد.

     برایِ رسیدنِ به این هدف که بیشترِ سهامِ کارخانه را به دست بیاورد دست به هر کاری می‌زند.

   • If the content clause contains some news, in the narrative:

     من می‌دانم که او دیروز این جا داشته چه کار می‌کرده.

     به همین عنوان که پیش از استخدام‌ش بنگاه در شُرُفِ ورشکستگی بوده لافِ برتری می‌زد.

     او با علمِ به این که از نظرِ قانونی نتوانسته بوده ادّعای‌ش را ثابت کند درخواستِ فرجام کرد.

     فراموش نکن که پدرت منتظرست.

   • If the content clause expresses an unrealizable or scarely realizable wish, both sentences are used in the subjunctive (see 14•۵.):

     دل‌م می‌خواست پدرت زنده بود و این روز را می‌دید.

d. Indirect Discourses

In indirect discourse, the speaker reflects a statement from his own perspective.

To exchange the direct discourse into the indirect discourse, the following modifications of the content clause should be performed:

1. Adaptation of the person of noun and verb phrases.
2. Adaptation of the temporative and locative adverbials.
3. Exchanging the indicative into the narrative.
4. Exchange of the imperative and the optative into the potential.

دبیر گفت: «ناصر! فردا نوبتِ برادرت‌ست.» ⇆ دبیر به ناصر گفت که فردای‌ش نوبتِ برادرش‌ست.

پدرت گفت: «برو سری به خانه‌مان بزن!» ⇆ پدرت گفت بروی سری به خانه‌تان بزنی.

e. Modal Verbs

In Indo-European languages, one finds verb phrases called modal verbs, which mainly express necessity, wish or possibility.

In many of these languages modal verbs can be identified by means of appearing with infinituses. Examination of Persian language suggests that inflectional phrases with modal verbs are sentence complexes with content clauses, as the following discussion shows.

Modal verbs can be recognized using the following criteria:

• Their content clauses can be applied with infinituses, or
• They have a definite (mostly obsolete) syntax and only appear in certain moods.

e•a. Intransitive Modal Verbs

In this case, the content clause acts as the subject of the main clause. The main clause is always in the 3^rd person singular, and can (like all short main clauses, see above ↑) be set within the content clause.

Persian intransitive modal verbs are noted with the following infinitives:

e•a•a. With the Infinitive /ʃodæn/ شدن (= “to be possible”)

تو نمی‌شود (indicative present) همین طور بدونِ رسید پول را از مغازه خارج کنی.

آیا تا به حـال این شده (indicative pre-present) که یک نگاهی در آینه به خودت بیاندازی؟

اگر بشود (potential present) سری به او بزنی، خیلی خوب می‌شود.

اگر می‌شد ((general) subjunctive) ببینم‌ش، خوش‌حـال می‌شدم.

مردم می‌گویند تا پارسال می‌شده (narrative past imperfective) این کتاب را خیلی راحت پیدا کنند.

As these examples highlight, the predicate of the content clause is used in the potential. Nevertheless, if the content clause expresses a general statement and refers to no certain agent, its predicate can appear as an infinitus:

نمی‌شود همین طور بدونِ رسید پول را از مغازه خارج کرد.

اگر بشود سری به او زد، خیلی خوب می‌شود.

اگر می‌شد دیدش، خوش‌حـال می‌شدم.

مردم می‌گویند تا پارسال می‌شده این کتاب را خیلی راحت پیدا کرد.

e•a•b. With the Infinitive /bɒjestæn/ بایستن (= “to be needed”)

These verb phrases are only noted with the following syntaxes:

• (General) indicative present:
  • Affirmative: /bɒjæd/ باید and /mi-bɒjæd/ می‌باید.
  • Negative: /næbɒjæd/ نباید and /nemi-bɒjæd/ نمی‌باید.
• Indicative past perfective:
  • Affirmative: /bɒjest/ بایست.
  • Negative: /næbɒjest/ نبایست.
• Indicative past imperfective and (general) subjunctive:
  • Affirmative: /bɒjesti/ بایستی, /mi-bɒjest/ می‌بایست and /mi-bɒjesti/ می‌بایستی.
  • Negative: /næbɒjesti/ نبایستی, /nemi-bɒjest/ نمی‌بایست and /nemi-bɒjesti/ نمی‌بایستی.

In addition, the prefix /be-/ can be used to emphasize the affirmative polarity in archaic idioms: /bebɒjæd/ بباید, /bebɒjest/ ببایست, /bebɒjesteː/ ببایستی.

A feature of Persian language is that these verb phrases can be applied as equivalents (notwithstanding their mood and tense).

Predicates of the content clauses of such modal verbs can appear in the following moods:

• If the main clause refers to the present or future, the content clause is used in the potential.

  If the content clause happens before the temporal reference point (i.e. time of the modal verb), it appears in the potential pre-present:

  برایِ دریافتِ گذرنامه بایستی (یا می‌باید یا …) پایانِ خدمتِ سربازی‌ت را گرفته باشی.

  Failing this, it is applied in the potential present:

  چاره‌ای نیست. او باید (یا می‌بایست یا …) از خانه برود.

  If the content clause expresses a general statement and refers to no certain agent, its predicate can appear as an infinitus:

  باید سعی کرد که این مطلب جایی درز نکند.

  بایستی مشکلات را با صبر حل کرد.

  تو را گر بُدی فرّ و رایِ درست

  زِ البرز شاهی نبایست جست

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  که لهراسب را شاه بایست خواند

  وز او در جهان نامِ شاهی براند

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  نبایستی تو گفتارش شنیدن

  چو بشنیدی، به پیش‌م آوریدن

  Fakhroddin Asad Gorgani (11^th Century AD)

  ببایستم همی مرگِ تو دیدن

  به پیری زهرِ هجران‌ت چشیدن

  Fakhroddin Asad Gorgani (11^th Century AD)

• If the main clause refers to the past, the content clause is applied in the indicative past imperfective (and, in the case of indirect discourse, in the narrative past imperfective):

  چاره‌ای نبود. او باید (یا می‌بایست یا …) از خانه می‌رفت.

  او ادّعا می‌کند که باید از خانه می‌رفته.

  If the process expressed by the content clause, contrary to expectations, is not executed, it appears in the (general) subjunctive:

  باید می‌دانستم که همه‌یِ حرف‌هایِ او پوچ‌ست.

  من باید به پدرت می‌گفتم که پول نداری.

  اگر چنین‌ست که تو می‌گویی، باید که تو را کار از این بهترستی.

  Balami (10^th Century AD)

e•a•c. With the Infinitive /ʃɒjestæn/ شایستن (= “to be condign”)

The predicate of the content clause is used for this modal verb in the potential:

نشاید که بر کس درشتی کنی

چو خود را به تاویل پشتی کنی

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

تو که‌از محنتِ دیگران بی‌غم‌ی

نشاید که نام‌ت نهند آدمی

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

Nevertheless, if the content clause expresses a general statement and refers to no certain agent, its predicate can appear as an infinitus:

نشاید به دارو دوا کردشان

که کس مطّلع نیست بر دردشان

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

شاید پسِ کارِ خویش‌تن بنشستن

لیکن نتوان دهانِ مردم بستن

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

e•a•d. With the Infinitive /ʃɒjestæn/ شایستن (= “to be possible”)

The modal verb /ʃɒjæd/ شاید is syntactically in the (general) indicative present, but it can refer to every tense. The predicate of the content clause can appears in the following forms:

• To express a general possibility, in the potential:

  اگر این خبر را بشنود، شاید غش کند.

  برو از او بپرس! شاید تو را هم با خودت ببرد.

  شاید تا به حـال متوجّه شده باشید که فرش‌هایِ کهنه گران‌ترند تا فرش‌های نو.

  آوازِ تیشه امشب از بیستون نیامد

  شاید به خوابِ شیرین فرهاد رفته باشد

  Hazin Lahiji (17^th and 18^th Century AD)

  A special form is the situation when it is uncertain at the time of the statement whether the content clause is valid or not, but it will become certain later on. In this case, the predicate of the content clause appears in the potential future perfective (see 14•۳•e.):

  یک تماسِ دیگر با شرکت‌ش بگیر! شاید توانستی گیرش بیاوری.

  امشبی را که در آن‌یم غنیمت شمریم!

  شاید ای جان نرسیدیم به فردایِ دگر

  Emad Khorasani (20^th and 21^st Century AD)

• If there is sufficient evidence for the allegation, in the narrative:

  معلـوم نیست چرا پلیس او را گرفته. شاید داشته از دیوارِ مردم بالا می‌رفته.

  نمی‌دانم موضوع را از کجا فهمیده. شاید پدرش به او گفته.

  لباس‌های‌ش را پوشیده. شاید گردش می‌رود.

• To express a possibility no longer existing, in the subjunctive:

  اگر یک سالِ دیگر سرِ کار مانده بود شاید رییسِ اداره شده بود.

  اگر بیشتر تمرین می‌کرد شاید می‌توانست مسابقه را ببرد.

e•a•e. With the Infinitive /mɒnestæn/ مانستن (= “to seem”)

The modal verb /mɒn/ مان in the indicative present (see 14•۱•c•b.) is only noted in archaic idioms, and always with the accentual adverbial /-ɒ/ (= /mɒn-ɒ/ مانا).

This modal verb is used semantically in the following cases:

• If the speaker guesses that the content clause takes place:

  بلرزید بر خود چو برگِ درخت

  به خود گفت: «مانا که بر گشت بخت»

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

  چرا گل چدند از گلستانِ ما؟

  نترسند مانا زِ فرمانِ ما

  Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

• If the speaker knows that the message contained in the content clause will not happen, but on the other hand is sure that a different fact will take place, whose precondition consists of the matter of the content clause (or something similar to it):

  ای زنده شده به تو تنِ مردم

  مانا که تو پورِ دختِ عمران‌ی

  Nasir Khusraw (11^th Century AD)

  جز با پریان نبوده‌ای گویی

  وز آدمیان نزاده‌ای مانا

  Masud Saad Salman (11^th and 12^th Century AD)

As these examples highlight, the predicate of the content clause appears in the indicative.

This modal verb can even be emphasized by the proclitical intensive pronoun /hæm-/ هم (see 7•۳•b.). In this case, one consonant /m/ is elided (= /hæmɒn-ɒ/ همانا):

سپاهی و جنگی و شهری سوار

همانا که بودند سیسد هزار

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

حدیثِ آرزومندی که در این نامه ثبت افتاد

همانا بی‌غلط باشد، که حافظ داد تلقین‌م

Hafez (14^th Century AD)

e•b. Transitive Modal Verbs

The content clause acts in this case as a direct object of the main clause.

Persian transitive modal verbs can be noted with the following infinitives:

e•b•a. With the Infinitives /tævɒnestæn/ توانستن and /tɒnestæn/ تانستن (= “to be able”)

The predicate of the content clause appears for these modal verbs in the potential:

تو می‌توانی (indicative present) دهن‌ش را با سد تومان ببندی.

شاید دانش‌آموزان نتوانند (potential present) چنین بهایی را برایِ نوشت‌افزار بپردازند.

می‌گویند تو می‌توانسته‌ای (narrative past imperfective) با بیرون از زندان تماس بگیرند.

هر که او را خار، خارِ بسترِ سنجاب نیست

می‌تواند (indicative present) بر دمِ تیغِ بلا پهلو نهد

Malek Ghomi (16^th and 17^th Century AD)

به غنیمت داشته‌اند عفو، چون توانستند (indicative past perfective) که به انتقام مشغول شوند.

Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

Both sentences have the same subject (agent), which is always deleted from the content clause.

In archaic idioms, the predicate of the content clause also appears as an infinitus:

دل‌بر توانم از سر و جان بر گرفت و چشم

نتوانم (indicative present) از مشاهده‌یِ یار بر گرفت

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

اگر شهریاری به گنج و سپاه

توانست (indicative past perfective) کردن به ایران نگاه

نبودی جز از ساوه، سالارِ چین

که آورد لشکر به ایران‌زمین

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

نه ستم رفت به من زو و نه تلبیسی

که مرا رشته نتاند (indicative present) تافت ابلیسی

Manuchehri (10^th and 11^th Century AD)

This application of the infinitus can also be noted in modern idioms, but only if the modal verb fulfills the following conditions:

1. It refers to no certain agent, and
2. It is in the (general) indicative present or potential present

In this case, both sentences are used without subject, and the modal verb appears as an impersonal verb (without number and person, see 14•۱•c•b. and 14•۳•a.):

می‌توان (indicative present) دهن‌ش را با سد تومان بست.

شاید نتوان (potential present) چنین بهایی را برایِ نوشت‌افزار پرداخـت.

بیانِ شوق چه حاجت؟! که سوزِ آتشِ دل

توان (indicative present) شناخت زِ سوزی که در سخن باشد

Hafez (14^th Century AD)

راهی بزن که آهی بر سازِ آن توان (potential present) زد!

شعری بخوان که با آن رطلِ گران توان (potential present) زد!

Hafez (14^th Century AD)

آه و زاری پیشِ تو بس قدر داشت

من نتانستم (indicative past perfective) حقوقِ آن گذاشت

Rumi (13^th Century AD)

تو را چون تانم (indicative present) این جا میهمان کرد

به زندان دوستان را کی توان (indicative present) کرد؟!

Amir Khusro Dahlavi (13^th and 14^th Century AD)

e•b•b. With the Infinitive /jɒrestæn/ یارستن (= “to be able”)

These modal verbs can only be found in archaic idioms:

موج خون‌آب گذشت از سرم و با غم تو

من نیارم (indicative present) که بگویم «بَلَغَ السّیلُ زُبا»

Rafie Lonbani (12^th Century AD)

کسی را که دولت کند یاوری

که یارد (indicative present) که با او کند داوری؟!

Nezami Gandjavi (12^th and 13^th Century AD)

Both sentences have the same subject (agent), which is always deleted from the content clause.

As these examples demonstrate, the predicate of the content clause is applied in the potential. However, it can also appear as an infinitus:

سوختم، گر چه نمی‌یارم گفت

که: «من از عشقِ فلان می‌میرم»

Saadi (12^th and 13^th Century AD)

که گویند: «از ایران سواری نبود

که یارست با شیده رزم آزمود»

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

و تا خواجه احمد حسن زنده بود گامی فراخ نیارست نهـاد.

Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

دگر کس نیارست گفتن بدوی

که: «این کار خود چی‌ست، وین رنگ و بوی؟!»

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

چو بیداردل باشی و راه‌جوی

که یارد نهادن به سویِ تو روی؟!

Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

e•b•c. With the Infinitive /xɒstæn/ خواستن (= “to intend”)

Both sentences have the same subject (agent), which is always deleted from the content clause.

• The predicate of the content clause can appear in the potential, if it is a punctual verb phrase. Thereby, sentence complexes are generated with the following subcategories of the tense (see 13•۸.):
  1. Post-past:

     شاخه‌اش می‌خواست از سنگینی بشکند. (indicative post-past)

  2. Post-present:

     شاخه‌اش می‌خواهد از سنگینی بشکند. (indicative post-present)

     اگر شاخه‌اش بخواهد از سنگینی بشکند، هَرَس‌ش می‌کنم. (potential post-present)

  3. Post-future:

     به خانه که رسیدی سری به درختِ نسترن بزن! اگر شاخه‌اش می‌خواست از سنگینی بشکند، هَرَس‌ش کن! (potential post-future)

• It appears that the future tense in Indo-European languages is originally a subordination with content clause, which is felt by most speakers as a consistent verb phrase by the grammaticalization. In Persian, the modal verbs with the infinitive /xɒstæn/ خواستن are used for this aim:
  • Indicative future (see 14•۱•e.):

    مرا مهرِ سیه‌چشمان زِ سر بیرون نخواهد شد

    قضایِ آسمان‌ست این و دیگرگون نخواهد شد

    Hafez (14^th Century AD)

  • Indicative post-past (see 14•۱•g.):

    آن روز که بامداد سلطان به فتحِ خلیج بیرون خواستی شد، ده هزار مرد به مزد گرفتند.

    Nasir Khusraw (11^th Century AD)

  Due to this grammaticalization, these two constituents cannot be separated in Persian.

e•b•d. With the Infinitive /dɒʃtæn/ داشتن (= “to proceed”)

The infinitive /dɒʃtæn/ داشتن is applied among others with the meaning “proceed”:

یلان را به پیکار و کین بر گماشت

به سد حیله آن رزم تا شب بداشت

Asadi Tusi (11^th Century AD)

اگر سده بسیار باشد، تب سه شبان‌روز بدارد، و اگر کمتر باشد، زودتر گسارد.

Esmail Gorgani (11^th and 12^th Century AD)

به جایِ خویش بنشست و مردمان را معذرت می‌کرد و باز می‌گردانید، و تا شب بداشت.

Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

In western idioms, verb phrases with this infinitive can be used as modal verbs to generate sentence complexes in the following grammatical subcategories:

• Progressive (subcategory of the grammatical aspect, see 13•۹.):

  او دارد کتاب می‌خواند. (present)

  وقتی تلفن زنگ زد، پدرم داشت نامه می‌نوشت. (past)

  می‌گویند داشته از کشور فرار می‌کرده. (past)

  داشتم سوارِ تاکسی می‌شدم (past) تا بر گردم خانه که یک دفعه به صرافت افتادم که «اقلاًّ چرا نپرسیدی چه بلایی به سرش آمده؟».

  Jalal Al-e Ahmad (20^th Century AD)

• For punctual predicates of the content clause, the following subcategories of the tense can also be generated with these modal verbs (see 13•۸.):
  1. Post-past:

     بهایِ نفت داشت به سطحِ سالِ پیش می‌رسید. (indicative post-past)

  2. Post-present:

     بهایِ نفت دارد به سطحِ سالِ پیش می‌رسد. (indicative post-present)

     In opposite, no patterns with these modal verbs are used for this aim, perhaps because they would act too circuitously: *اگر بهایِ نفت داشته باشد به سطحِ سالِ پیش برسد …

  3. Post-future:

     فردا بازارِ بورس را با دقتِ زیرِ نظر داشته باش! اگر بهایِ نفت داشت به سطحِ سالِ پیش می‌رسید، به من خبر بده! (potential post-future)

---

As these examples demonstrate, the modal verb and the predicate of the content clause are always in the same subcategories of the mood and of the tense:

1. Affirmative indicative present imperfective.
2. Affirmative indicative past imperfective.
3. Affirmative narrative past imperfective.
4. Affirmative subjunctive imperfective.

In addition, both sentences also have here the same subject (agent), which is always deleted from the content clause.

e•b•e. With the Infinitives /engɒʃtæn/ انگاشتن, /pendɒʃtæn/ پنداشتن and /goftæn/ گفتن (= “to imagine”)

These modal verbs have the same role semantically as the intransitive modal verb /mɒn/ مان (= “to seem”) ↑:

• If the speaker guesses that the content clause takes place.
• If the speaker knows that the message contained in the content clause will not happen, but on the other hand is sure that a different fact will take place, whose precondition consists of the matter of the content clause (or something similar to it).

They are only used in the 2^nd person singular, and the subject of the main clause (= the personal pronoun /to/ تو) can be deleted, mainly in modern idioms.

The following syntaxes can be noted with these modal verbs in Persian:

1. Affirmative imperative:
   • /engɒr/ انگار:

     این بر فرازِ آن که تو گویی‌ش حاجی‌ست

     انگار که‌او به مکه و رکن و صفا شده‌ست

     Nasir Khusraw (11^th Century AD)

     نشنیدی و وقتِ سگ‌کشی می‌گویی

     انگار که گربه‌یِ سیاهی کشتی

     Yahya Kashi (17^th and 18^th Century AD)

     بگذار که پنهان بود این رازِ جگرسوز

     انگار که گفتیم و دلِ چند شکستیم

     Mir Ghoruri Kashani (17^th and 18^th Century AD)

   • /guj/ گوی, always with the accentual adverbial /-ɒ/) (= /guj-ɒ/ گویا):

     بخت‌م گره‌گشا شده گویا، که از دل‌م

     دردِ هزارساله به یک ناله می‌رود

     Bagher Kashi (17^th and 18^th Century AD)

     پا به هر جا می‌گذارم نشتری در خاک هست

     شیشه‌های آسمان گویا که بر هم خورده است

     Saeb Tabrizi (17^th Century AD)

2. Affirmative (general) indicative present:
   • /engɒri/ انگاری:

     سیاووش‌ست پنداری میانِ شهر و کوی اندر

     فریدون‌ست انگاری به زیرِ درع و خوی اندر

     Daqiqi (10^th Century AD)

   • /pendɒri/ پنداری:

     روزگار و هر چه در وی هست بس ناپای‌دارست

     ای شبِ هجران! تو پنداری برون از روزگاری

     Davari Mazandarani (19^th and 20^th Century AD)

     تو پنداری که بازی‌ست این میدان چون مینو

     تو پنداری که بر هرزه‌ست این ایوان چون مینا

     و گر نه ز بهر دین‌ستی در اندر بنددی گردون

     و گر نه ز بهر شرع‌ستی کمر بگشایدی جوزا

     Sanai (11^th and 12^th Century AD)

   • /gui/ گویی, with or without the accentual adverbial /-ɒ/ (= /gui-ɒ/ گوییا):

     به گریه گه‌گهی دل را کنم خوش

     تو گویی می‌کشم آتش به آتش

     Fakhroddin Asad Gorgani (11^th Century AD)

     یکی زشت‌رویِ بدآغار بود

     تو گویی به مردم‌گزی مار بود

     Abu-Shakur Balkhi (10^th Century AD)

     رقصِ مردانِ خدا لطیف باشد و سبک. گویی برگ‌ست که بر رویِ آب می‌رود.

     Shams Tabrizi (12^th and 13^th Century AD)

     گویی رگِ جان می‌گسلد زخمه‌یِ ناسازش

     ناخوش‌تر از آوازه‌یِ مرگِ پدر آوازش

     Saadi (12^th and 13^th Century AD)

     چون برد حمله بر خسِ کافر تو گوییا

     توفانِ آتش‌ست که رو در گیا نهـاد

     Amir Khusro Dahlavi (13^th and 14^th Century AD)

     گوییا باور نمی‌دارند روزِ داوری

     که‌این همه قلـب و دغل در کارِ داور می‌کنند

     Hafez (14^th Century AD)

3. Affirmative (general) subjunctive:
   • /pendɒʃti/ پنداشتی:

     پنداشتی که خوار شده‌ستی میانِ خلق

     بی‌دل شود عزیز که گردد ذلیل و خوار

     Farrukhi Sistani (10^th and 11^th Century AD)

   • /gofti/ گفتی:

     بیفتاد بر خاک و چون مرده گشت

     تو گفتی همی خون‌ش افسرده گشت

     Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

     تو گفتی که بگریزم از چنگِ مرگ

     کجا نیست‌ت مرگ هرگز به‌برگ

     Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

     راست گفتی هنر یتیمی بود

     فردمانده زِ مادر و زِ پدر

     Farrukhi Sistani (10^th and 11^th Century AD)

     گفتی در اوّلین قدمِ عمرِ خویش‌م.

     Habib Esfahani (19^th Century AD)

---

As the examples above highlight, the predicate of the content clause of these modal verbs usually appears in the indicative. However, in the following cases other moods can be noted:

1. In the narrative, if the assumption is based on the statement of a third party:

   گویا متّهم از دو هفته پیش هر روز سروکلّه‌اش این جا پیدا می‌شده.

   پسرش انگار سربازی‌اش تمام شده بوده.

2. In archaic idioms, also in the subjunctive, if the speaker believes that the content is unrealistic:

   بیار آن می که پنداری ر‌وان‌یاقوتِ ناب‌‌ستی

   و یا چون برکشیده‌تیغ پیشِ آفتاب‌‌ستی

   Rudaki (9^th and 10^th Century AD)

   چی‌ست این خیمه که گویی پرگهردریاستی؟!

   یا هزاران شمع در پنگانی از میناستی؟!

   جرم گردون تیره و روشن در او آیاتِ صبح

   گویی اندر جانِ نادان خاطرِ داناستی

   Nasir Khusraw (11^th Century AD)

f. Grammaticalized Content Clauses as Causal Clauses

Content clauses can have semantically the role of causal adverbials for the main clause. In this case, the placeholder usually appears as a focus of the preposition /æz/ از:

من از این دل‌گیرم که تو آب‌رویِ مرا پیشِ دیگران بردی.

It is conspicuous that the demonstrative pronouns /in/ این (as a placeholder) in this position is applied in the form of its proclitical allomorph [i-] for the following adpositions (see the article of Dr. Ali Ashraf Sadeghi in مجلهء زبانشناسی, ۳۸^rd issue, page 1):

1. The postposition /rɒ/ را: /i-rɒ/ ایرا

   زِ بهرِ چیزِ بی‌حاصل نرنجی به بود، ایرا

   بسی بهتر سویِ دانا زِ مردِ ژاژخا ابکم

   Nasir Khusraw (11^th Century AD)

2. The circumumposition /æz ~ rɒ/: /æz i-rɒ/ از ایرا

   از ایرا که بی‌فرّوبرزست شاه

   ندارد همی راهِ شاهان نگاه

   Ferdowsi (10^th and 11^th Century AD)

3. The circumumposition /ze ~ rɒ/: /z-i-rɒ/ زیرا

   با کوه گویم آن چه از او پر شود دل‌م

   زیرا جوابِ گفته‌یِ من نیست جز صَدا

   Masud Saad Salman (11^th and 12^th Century AD)

Whereas the adpositional phrases /i-rɒ/ ایرا and /æz i-rɒ/ از ایرا can only be found in archaic idioms, the adpositional phrase /z-i-rɒ/ زیرا is also used in modern idioms.

Even though these three phrases are adpositional phrases, they are felt by most speakers as words (conjunctions like the conjunction /ʧon/ چون), and the content clause is handled like a causal clause. It is probably the reason why the conjunction /ke/ که can be deleted here (see 18•۴.).

This grammaticalization can also be noted in the adpositional phrase /ʧe-rɒ/ چرا with the same function. It appears that the interrogative pronoun /ʧe/ چه is applied here as a placeholder:

حرص‌م زیادت شد، چرا که دیرسال‌ست تا من در این شغل‌م.

Abolfazl Beyhaqi (10^th and 11^th Century AD)

رخِ تو در نظر آمد، مراد خواهم‌یافت

چرا که حـالِ نکو در فقایِ فالِ نکوست

Hafez (14^th Century AD)

As opposed to the other cases described above, the conjunction /ke/ که cannot be disclaimed using /ʧe-rɒ/ چرا.